Ολοκληρώθηκαν στις 2 Δεκεμβρίου, οι τριήμερες συνεδριάσεις της Επιτροπής Υπουργών, που είναι το όργανο του Συμβουλίου της Ευρώπης (ΣτΕ) αρμόδιο για την παρακολούθηση της εφαρμογής των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΔΑ).

Ως αποτέλεσμα της ψηφοφορίας στην τελευταία συνεδρίαση, η Επιτροπή ζήτησε την έναρξη της διαδικασίας επί παραβάσει κατά της Τουρκίας. Πρόκειται για μια διαδικασία που χρησιμοποιείται σπάνια, η οποία επιβάλλει κυρώσεις σε κράτη μέλη που αψηφούν τους κανόνες του Συμβουλίου και απαιτεί τις ψήφους των δύο τρίτων των κρατών μελών.

Περισσότερα από τα 32 μέλη του 47μελούς ΣτΕ που αντιστοιχεί στο ελάχιστο όριο για την έναρξη της διαδικασίας, σήκωσαν τα χέρια τους κατά της Άγκυρας.

Στις 17 Σεπτεμβρίου, η Επιτροπή Υπουργών συμφώνησε να κινήσει τη διαδικασία παραβίασης κατά της Τουρκίας τον Δεκέμβριο, εκτός εάν η χώρα απελευθέρωνε τους πολιτικούς κρατούμενους, τον φιλάνθρωπο Οσμάν Καβάλα, ο οποίος είναι φυλακισμένος από τον Νοέμβριο του 2017, και τον πρώην επικεφαλής του φιλοκουρδικού Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών (HDP), Σελαχατίν Ντεμιρτάς, ο οποίος είναι φυλακισμένος από τον Νοέμβριο του 2016.

Εκείνη την εποχή, το Συμβούλιο της Ευρώπης έδωσε την τελευταία του προειδοποίηση στην Τουρκία ότι οι διαδικασίες για τις παραβιάσεις θα ξεκινούσαν εναντίον της τον Νοέμβριο, εάν ο Οσμάν Καβαλά δεν αποφυλακιζόταν άμεσα.

Με την απόφαση να κινηθεί η διαδικασία επί παραβάσει κατά της Τουρκίας, θα σταλεί επίσημη ειδοποίηση και θα ζητηθεί από την Άγκυρα να απαντήσει εντός ορισμένης προθεσμίας.

Σε δεύτερη φάση, η Επιτροπή Υπουργών θα λάβει απόφαση, σύμφωνα με την εντολή που της έχει δοθεί από το άρθρο 46 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, να καταθέσει κοινή καταγγελία κατά της Τουρκίας στο ΕΔΑΔ. Για να ληφθεί απόφαση θα απαιτηθούν οι ψήφοι των δύο τρίτων των μελών.

Εάν το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων εκδώσει απόφαση παραβίασης, η Επιτροπή θα αξιολογήσει τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν κατά της Τουρκίας.

Αυτά τα μέτρα περιλαμβάνουν τον αποκλεισμό της Τουρκίας από το Συμβούλιο ή την αναστολή των δικαιωμάτων ψήφου της.

Το ΕΔΑΔ έκρινε στις 19 Δεκεμβρίου 2019 ότι η κράτηση του Καβαλά συνιστούσε παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ότι έπρεπε να αφεθεί άμεσα ελεύθερος.

Στις 22 Δεκεμβρίου 2020, το Τμήμα της Ολομέλειας του ΕΔΑΔ αποφάσισε ότι με την αρχική κράτηση του Ντεμιρτάς και στη συνέχεια την παράταση της κράτησής του για περισσότερα από τέσσερα χρόνια, η τουρκική κυβέρνηση είχε ως απώτερο σκοπό να τον εμποδίσει να ασκήσει τις πολιτικές του δραστηριότητες, στερώντας από τους ψηφοφόρους τον εκλεγμένο αντιπρόσωπό τους, και «καταπίεσε τον πλουραλισμό και περιόρισε την ελευθερία του πολιτικού διαλόγου στην Τουρκία».

Παρά τις αποφάσεις του ΕΔΑΔ, τόσο ο Καβαλά όσο και ο Ντεμιρτάς εξακολουθούν να βρίσκονται πίσω από τα κάγκελα.