Ο καθηγητής Οζγκέν ανέβηκε πρώτος στο βήμα και ξεκίνησε με ένα απόφθεγμα από τον Λιβανέζο μυθιστοριογράφο Αμίν Μααλούφ: «Θα μπορέσει ο κόσμος μας, προσπαθώντας να διέλθει μέσα από τις άθλιες ντροπές του παρελθόντος,  να αναγνωρίσει μια μέρα όταν θα το συναντήσει, ένα μέλλον που θα μας φωτίσει και θα μας ζεστάνει; Εδώ είμαστε».

Ο καθηγητής Οζγκέν συνέχισε: «Είμαστε το μέλλον, όλοι μαζί σε αυτή την αίθουσα. Είμαστε εδώ με όλες τις διαφορετικές κουλτούρες και ταυτότητες Κούρδων, Αρμενίων, Ασσυρίων, Αλεβιτών και Λαζών. Θα χτίσουμε το μέλλον μας».

Ο Χαϊκό Μπαχντάντ αναφέρθηκε στο πρώτο συνέδριο, που πραγματοποιήθηκε το 2019, τονίζοντας τη σημασία και επισημαίνοντας τους στόχους αυτής της συνάντησης.

Στην πρώτη συνεδρία, με συντονιστή την Latife Akyüz, και συμμετέχοντες τους Καθ. Baskın Oran, Καθ. Cengiz Aktar, τον Επίτιμο Πρόεδρο της Ένωσης Αλεβιτών της Ευρώπης (AABK) Turgut Öker, τον Επίτιμο Πρόεδρο του Δημοκρατικού Κόμματος του Λαού (HDP) Ertuğrul Kürkçü, τον συμπρόεδρο της Ένωση Ελεύθερων Δικηγόρων, Bünyamin Şeker, την Kübra Derin από την Εκστρατεία της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης και τον υπερασπιστή των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Yiğit Aksakoğlu, συζήτησαν το θέμα της «Αξιολόγησης των Ζημίων».

Στην εισήγησή του, ο καθηγητής Baskin Oran επέστησε την προσοχή στην έκταση της ζημίας στην Τουρκία και στον ισολογισμό που προέκυψε. Αξιολόγησε την εξάλειψη του κρατικού μηχανισμού και οργάνων μέσα από την παρουσίαση μιας ιστορικής θεώρησης. Ο καθηγητής Oran επέστησε την προσοχή στη νέα ελπίδα για το μέλλον της Τουρκίας που απορρέει από τη δήλωση που δημοσιεύτηκε στις 28 Φεβρουαρίου σχετικά με την επιστροφή στο κοινοβουλευτικό σύστημα. Και πρόσθεσε:

«Ως αποτέλεσμα της ζημιάς που υπέστη το κράτος, οι θεσμοί έχουν κλείσει, η γραφειοκρατία έχει καταρρεύσει, το υπουργείο Εξωτερικών και η Δημόσιες Υπηρεσίες έχουν χάσει το νόημά τους και τα Οικονομικά και το Δημόσιο έχει γίνει ένα προσωπικό χρηματοκιβώτιο για το Παλάτι [ αναφερόμενος στο προεδρικό συγκρότημα]».

Ο πρόεδρος της Ένωσης Αλεβιτών Turgut Öker είπε: Το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι Αλεβίτες είναι ο κίνδυνος για τη ζωή τους. Τα Cemevis (Οίκοι Συνεδριάσεων Αλεβιτών) δεν έχουν αναγνωρισμένο καθεστώς, αλλά θεωρούνται εμπορικές εγκαταστάσεις. (…) Και τα δημόσια ιδρύματα δεν προσλαμβάνουν Αλεβίτες, ούτε καν ως θυρωρούς. Εάν είσαι Αλεβίτης, δεν έχεις την ευκαιρία να εργαστείς σε δημόσια υπηρεσία. Έπειτα υπάρχει διπλή διάκριση σε βάρος των Κούρδων Αλεβιτών.

Ο Ertuğrul Kürkçü του HDP ξεκίνησε την επιχειρηματολογία του λέγοντας: «Δημιουργούμε τις δυνατότητες για μια νέα ζωή». Σημείωσε ότι το πιο σημαντικό πράγμα που μπορεί να αντληθεί από την ερώτηση, "Τι απομένει από την εκτίμηση της ζημίας;" είναι η ελπίδα για το μέλλον. «Η θέληση να ξαναχτίσουμε τη ζωή είναι ό,τι πιο πολύτιμο μας έχει απομείνει από αυτή τη ζημιά. Σε αυτό θα χτίσουμε το μέλλον. Η δικτατορία που εγκατέστησαν το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) και το Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης (MHP) το 2015 μαζί με τη συνωμοσία του Εργενεκόν [ένα παρακρατικό υπερ-θνικιστικό κίνημα] μας έκαναν να υποστούμε σοβαρές ήττες σε αυτόν τον αγώνα». Ο Kürkçü ολοκλήρωσε την ομιλία του λέγοντας: «Η συμμαχία μεταξύ του κουρδικού κινήματος ελευθερίας και των δημοκρατικών δυνάμεων της Τουρκίας συνεχίζεται. Και αυτή είναι η Τουρκία. Είναι η πιο σημαντική ευκαιρία μας για μεταμόρφωση».

Ο Bünyamin Şeker, συμπρόεδρος της Ένωσης Ελεύθερων Δικηγόρων, είπε ότι η νομοθεσία στην Τουρκία έχει καταστραφεί σε μεγάλο βαθμό και ότι οι ίδιοι οι νόμοι και η αρχή της ισότητας ενώπιον του νόμου έχουν καταρρεύσει. Δήλωσε ότι πρέπει να αλλάξουν σημαντικές νομοθετικές και νομικές διαδικασίες για να βελτιωθεί η κατάσταση:

«Όταν η Άγκυρα εμπλέκεται σε μια διεθνή συμφωνία, σκέφτεται πάντα τι όφελος μπορούν να αποκομίσουν οι Κούρδοι από τη συμφωνία και δρα ανάλογα. Αυτό δεν είναι δημοκρατικός νόμος!».

Ο ακαδημαϊκός Yektan Türkyılmaz τόνισε ότι τα πιο σημαντικά πράγματα για την Τουρκία αυτή τη στιγμή είναι η απαίτηση ενός μεγάλου τμήματος της κοινωνίας για προώθηση της δημοκρατίας και η δυναμική που θα προκαλέσει την ήττα αυτού του καθεστώτος και την οικοδόμηση μιας νέας Τουρκίας σε αντίθεση με την παλιά. Δήλωσε ότι βλέπει το συνέδριο ως μια πρωτοβουλία προς αυτή την κατεύθυνση.

«Πιστεύω ότι το συνέδριο θα πετύχει τον σκοπό του. Το βλέπω ως εναλλακτική λύση στις συνεχιζόμενες εξαμερείς διαπραγματεύσεις στην Τουρκία, γιατί δεν είναι δυνατό να φτάσουμε σε έναν νέο προορισμό διαβαίνοντας τους δρόμους που έχουμε ήδη διανύσει μέχρι τώρα. Αυτοί οι δρόμοι είναι ναρκοθετημένοι, αυτοί οι δρόμοι έχουν καταρρεύσει».

Δήλωσε επίσης ότι αποδίδει μεγάλη σημασία στην καθιέρωση διαλόγου μεταξύ των διαφορετικών ομάδων: «Οι διαφορετικές ομάδες ενεργοποιούν διαφορετικές περιοχές στην Τουρκία και το σημαντικό είναι ότι η ανταπόκριση αυτής της διάσκεψης ενεργοποιεί μια νέα δυναμική στην Τουρκία».

Ένας εκπρόσωπος της Οργανωτικής Επιτροπής έκανε την ακόλουθη αξιολόγηση σχετικά με το πρώτο μέρος του συνεδρίου την πρώτη μέρα: «Όλες οι ομάδες, εθνοτικές και ομάδες δογμάτων που είναι θύματα του συστήματος στην Τουρκία, το Κουρδιστάν γενικά και το Βόρειο Κουρδιστάν, και όλοι οι φορείς που εκπροσωπούν τη συνείδηση της κοινωνίας είναι σήμερα εδώ.

Εάν όλοι ενωθούν στα κοινά τους σημεία για να πολεμήσουν αυτή τη δικτατορία διατηρώντας παράλληλα τη διαφορετικότητά τους, θα καταστρέψουμε αυτόν τον φασισμό. Το σημαντικό είναι να ενσωματωθεί αυτή η συνεργασία σε πρακτική βάση μετά τη Διάσκεψη».

Στη δεύτερη συνεδρίαση της Διάσκεψης για τη Δημοκρατία και την Ελευθερία, με θέμα «Οδός Διεξόδου», θα παρευρεθούν ο βουλευτής του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) Sezgin Tanrıkulu, ο πρώην πρόεδρος του Κόμματος Μητέρας Πατρίδας Nesrın Nas και ο βουλευτής του HDP, Mehmet Rüstü Ihsan.