Ο Ραγκίπ Ντουράν, Τούρκος δημοσιογράφος, συγγραφέας και ακαδημαϊκός, μίλησε σε συνέντευξή του για το τι συμβαίνει στο Αφγανιστάν και την επιτυχία των Ταλιμπάν στην κατάληψη του ελέγχου ολόκληρης της χώρας σε λίγες μόνο ημέρες.

Ο Ντουράν έχει εργαστεί ως ρεπόρτερ για τις τουρκικές εφημερίδες Hürriyet (Ελευθερία) και Cumhuriyet (Δημοκρατία) και για ξένα μέσα ενημέρωσης, το BBC και το Agence France Presse (AFP). Έχει επίσης γράψει ως ανταποκριτής στη γαλλική εφημερίδα Libération. Έχει δημοσιεύσει αρκετές μεταφράσεις και βιβλία, μεταξύ των οποίων το "Μεταξύ των Αφγανών Μαχητών" και το "Τα μέσα ενημέρωσης που φορούν κράνη".

Ο Ντουράν καταδικάστηκε σε δέκα μήνες φυλάκιση για άρθρο που δημοσιεύτηκε τον Απρίλιο του 1994 στην μετέπειτα απαγορευμένη φιλοκουρδική εφημερίδα Özgür Gündem (Ελεύθερη Ατζέντα), το οποίο βασίστηκε σε συνέντευξη του Αμπντουλάχ Οτσαλάν, ηγέτη του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK), με την κατηγορία της «αποσχιστικής τάσης» και της «προπαγάνδας». Τον Φεβρουάριο του 1999, αφέθηκε ελεύθερος.

Το 1991, ανακηρύχθηκε δημοσιογράφος της χρονιάς από την Ένωση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (IHD) στην Τουρκία. Το 1997, ο Ντουράν έλαβε το βραβείο Hellman/Hammett από το Human Rights Watch.

Τι συμβαίνει στο Αφγανιστάν; Τι κρύβεται πίσω από την ικανότητα των Ταλιμπάν να πάρουν τον έλεγχο ολόκληρης της χώρας τόσο γρήγορα;

Φυσικά, η αποχώρηση των ΗΠΑ είναι σημαντική, όπως και η παράδοση του στρατού της αφγανικής κυβέρνησης, ο οποίος είναι πολυπληθέστερος και καλύτερα εκπαιδευμένος και εξοπλισμένος από τους Ταλιμπάν. Οι Ταλιμπάν υποστηρίζονται από το Πακιστάν και το Πεκίνο και η Άγκυρα τους έδωσε επίσης το πράσινο φως.

Οι εθνικές ανισότητες στον πληθυσμό, τα οικονομικά προβλήματα, η φτώχεια και τα υψηλά επίπεδα εγκληματικότητας προσέδωσαν στους Ταλιμπάν κάποια νομιμότητα στους κατοίκους. Η θρησκεία είναι πολύ σημαντική εκεί και οι Ταλιμπάν είχαν 20 χρόνια να προετοιμαστούν. Εάν η επιρροή τους περιοριστεί στην Καμπούλ, μπορεί να μην δημιουργήσουν τεράστια προβλήματα, αλλά είναι πιθανό να προσθέσουν στην υπάρχουσα περιφερειακή αστάθεια.

Θα περιοριστούν οι Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν; Τι μπορούμε να περιμένουμε τώρα πολιτικά όσον αφορά το Αφγανιστάν;

Όλοι οι γείτονες του Αφγανιστάν έχουν μουσουλμανικούς πληθυσμούς. Όλοι οι Αφγανοί πολίτες που αναγκάζονται να φύγουν από τη χώρα και να εγκατασταθούν σε άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας και ακόμη και της δυτικής Ευρώπης, θα έχουν κάποιο είδος διοικητικής σύνδεσης με τη διοίκηση των Ταλιμπάν. Μια ριζοσπαστική φονταμενταλιστική τρομοκρατική οργάνωση με τη δύναμη ενός κράτους θα έχει πολιτική επίδραση στους μουσουλμάνους σε όλο τον κόσμο.

Το Ηνωμένο Βασίλειο και οι ΗΠΑ δήλωσαν ότι θα συναντηθούν με τους Ταλιμπάν. Οι επικριτές διαμαρτύρονται ότι αυτό τους νομιμοποιεί. Μπορούν να παρασυρθούν οι Ταλιμπάν εντός του παγκόσμιου συστήματος;

Οι Ταλιμπάν δεν μπορούν εύκολα να παρασυρθούν στο νεοφιλελεύθερο παγκόσμιο σύστημα, με τις αξίες και τις θρησκευτικές δοξασίες που υποστηρίζουν, και δεν έχουν τη νοοτροπία να ενταχθούν σε αυτόν τον μηχανισμό. Αντίθετα, αντιδρούν σκληρά, και μάλλον άγρια, σε τέτοιες προσπάθειες. Οι Ταλιμπάν διαφέρουν από το ISIS από ορισμένες απόψεις. Όταν τους κοιτάμε από τη Δύση, έχουν πολλά κοινά μεταξύ τους. Και τα δύο είναι η αιμοσταγής κατάρα του πολιτικού Ισλάμ.

Χιλιάδες Αφγανοί μεταναστεύουν. Αναμφίβολα, οι περισσότεροι από αυτούς τους ανθρώπους θα έρθουν στην Τουρκία. Ποια είναι τα σχέδια για τους Αφγανούς μετανάστες;

Η Άγκυρα δεν διαθέτει ολοκληρωμένη, συστηματική μεταναστευτική πολιτική. Ο Ερντογάν προτιμά να προσαρμόσει την επίσημη πολιτική απέναντι στους μετανάστες, ανάλογα με τις πολιτικές συνθήκες.

Μάλλον θα προσπαθήσει να εκμεταλλευτεί τους μετανάστες από το Αφγανιστάν όπως έκανε με τους Σύριους, χρησιμοποιώντας τους για να διαπραγματευτεί με την Ευρωπαϊκή Ένωση, ή θα τους χρησιμοποιήσει ως μισθοφόρους στρατιώτες για διασυνοριακές επιχειρήσεις, ως όπλο εναντίον της αντιπολίτευσης, χρησιμοποιώντας τους ως φθηνούς, ανασφάλιστους εργάτες στην οικονομία της μαύρης αγοράς ή αγοράζοντας τις ψήφους τους χορηγώντας τους υπηκοότητα.

Υπάρχει όμως μεγάλη διαφορά. Ο Ερντογάν είναι εχθρός του Ασάντ, αλλά η κυβέρνηση έχει ήδη δηλώσει ότι μοιράζονται κοινές αξίες με τους Ταλιμπάν και ότι είναι ανοιχτοί για διαπραγματεύσεις μαζί τους.

Πώς σχολιάζετε τα γεγονότα στο Αφγανιστάν, στο πλαίσιο του σύγχρονου κόσμου;

Το να έρχεται στην εξουσία ένας πολιτισμός (εννοώ μια αγριότητα) που κλειδώνει τις γυναίκες και κόβει τα κεφάλια… ταυτόχρονα με την ανάπτυξη σύγχρονων μαζικών κινημάτων όπως το Me Too και το Black Lives Matter, σε ένα μέρος του κόσμου κατά τον 21ο αιώνα. (…) Είναι πράγματι θλιβερό.