Στις 15 Φεβρουαρίου 1999 γράφτηκε μία μαύρη σελίδα στην ιστορία. Το πολιτικό σύστημα της Ελλάδας και συγκεκριμένα οι αξιωματούχοι της κυβέρνησης Σημίτη, παρέδωσαν αμαχητί τον Ηγέτη του Κουρδικού Λαού, Οτσαλάν, στο τουρκικό φασιστικό καθεστώς.

Ζητήσαμε από τον Σάββα Καλεντερίδη, έναν από τους πρωταγωνιστές των γεγονότων της εποχής, να μας μιλήσει για την υπόθεση.

Κ. Καλεντερίδη, το βιβλίο σας για την υπόθεση Οτσαλάν έχει τον τίτλο, «Παράδοση Οτσαλάν: η ώρα της αλήθειας». Τελικά ήταν όντως παράδοση και γιατί; Ποιοι και γιατί πρόδωσαν τον Άπο;;

Ναι ήταν παράδοση και αυτό αποδεικνύεται στο βιβλίο.

Οι ευθύνες για την παράδοση δεν έχουν αποδοθεί, γιατί οι πολιτικοί έχουν μάθει να καλύπτει ο ένας τις ευθύνες του άλλου, κατά το κόρακας κοράκου μάτι δεν βγάζει. Ελπίζω η Ιστορία κάποια στιγμή να αποδώσει τις ευθύνες εκεί που αναλογούν.

Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, κατά την άποψή μου οι ευθύνες κατανέμονται σε δύο ομάδες. Η πρώτη είναι η ομάδα των πολιτικών που τον έφεραν, χωρίς προηγουμένως να έχουν εξασφαλίσει ότι με την έλευσή του δεν θα δημιουργηθούν συνθήκες, που θα υποχρεώσουν την κυβέρνηση να «συμμορφωθεί» με τις… συμβουλές των ΗΠΑ. Τον έφεραν, κάτι που ήταν εν γνώσει της Ρωσίας, της Τουρκίας και των ΗΠΑ και τον εγκατέλειψαν στα χέρια της κυβέρνησης.

Έχουν λοιπόν ευθύνη εκείνοι οι πολιτικοί που τον έφεραν και το τονίζω πολιτικοί, γιατί φρόντισαν να κρυφτούν, για να αποσείσουν τις βαριές ευθύνες που έχουν για την παράδοση από πάνω τους.

Η δεύτερη ομάδα είναι αυτή των κυβερνητικών παραγόντων. Ο πρωθυπουργός κ. Σημίτης, και η ομάδα των τεσσάρων που χειρίστηκε την υπόθεση, μετά την έλευση Οτζαλάν στην Ελλάδα, ήτοι, ο υπουργός Εξωτερικών, Θεόδωρος Πάγκαλος, Εσωτερικών, Αλέκος Παπαδόπουλος και Δημόσιας Τάξης, Φίλιππος Πετσάλνικος, έχουν τις μεγαλύτερες ευθύνες, γιατί αυτοί είναι θεσμικά υπεύθυνοι. Οι άλλοι, έδρασαν παρασκηνιακά και μπορούν να κρύβονται. Αυτοί οι τέσσερις όχι.

Πιστεύετε ότι αποδόθηκαν ευθύνες μετά την υπόθεση; Τι διαφορετικό μπορούσε να κάνει η ελληνική πολιτεία;

Όπως είπα και πιο πάνω, ουσιαστικές ευθύνες δεν αποδόθηκαν, παρότι έγινε εξεταστική των πραγμάτων επιτροπή στη βουλή. Εκεί έγινε προσπάθεια συγκάλυψης ευθυνών, και εκείνων που έφεραν τον Οτζαλάν στην Ελλάδα και εκείνων που τον παρέδωσαν.

Υπήρχαν οι παραιτήσεις των τριών υπουργών που προανέφερα, όμως αυτές έγιναν για τον κατευνασμό της κοινής γνώμης και όχι για να αποδοθούν ευθύνες.

Όσο για το τι θα μπορούσε να κάνει η ελληνική πολιτεία, θα μπορούσε να κάνει όλα τα άλλα, εκτός από αυτό που έκανε ή οτιδήποτε άλλο θα μπορούσε να οδηγήσει στην παράδοση του Κούρδου ηγέτη. Οι άλλοι σε πιέζουν να κάνεις κάτι, όταν ήδη έχεις δώσει από πριν σημάδια ότι θα ενδώσεις.

Αν οι ΗΠΑ ήξεραν ότι θα πέσουν σε τοίχο και ότι δεν επρόκειτο ποτέ οποιαδήποτε ελληνική κυβέρνηση να παραδώσει άνθρωπο -πόσο μάλλον τον ηγέτη ενός σύμμαχου λαού- που ζητάει άσυλο στους δημίους του, δεν θα το ζητούσαν. Θα έψαχναν κι αυτές μια άλλη λύση, εκτός από αυτήν της παράδοσης.
Και λύσεις για να αποφευχθεί η παράδοση, χωρίς να έχει έλθει η Ελλάδα σε δύσκολη θέση έναντι της Τουρκίας, υπήρχαν.

Πώς κρίνεται τις ελληνοκουρδικές σχέσεις την τελευταία 20ετία;

Οι ελληνοκουρδικές σχέσεις είναι σχεδόν παγωμένες, από τότε που έγινε η παράδοση του Οτζαλάν.

Από τη μια πλευρά οι Κούρδοι περιμένουν ένα σημάδι αυτοκριτικής και εξιλέωσης από την επίσημη ελληνική πολιτεία, κάτι που μέχρι στιγμής δεν έχει έλθει.

Από την άλλη η ελληνική πολιτεία όχι μόνο δεν εκφράζει τη λύπη της για την παράδοση του Οτζαλάν, αλλά τηρεί μια απόλυτα φοβική στάση απέναντι στο Κουρδικό Ζήτημα γενικά και όχι μόνο απέναντι στο ΡΚΚ, φοβούμενη την αντίδραση της Άγκυρας. Είναι αυτό που λέμε «κάηκαν από το γάλα και φυσούν και το γιαούρτι».

Για να μην μιλήσουμε για απαράδεκτες συνεργασίες κάποιας ελληνικής κυβέρνησης με την τουρκική, που, σύμφωνα με καταγγελίες των Κούρδων, έδωσε εντολή σε ελληνικές υπηρεσίες να παραδίδουν Κούρδους αγωνιστές που περνούσαν τα σύνορα του Έβρου από την τουρκική στην ελληνική πλευρά, στις τουρκικές αρχές. Και μιλάμε για δεκάδες τέτοιες περιπτώσεις.

Τι αποτελέσματα μπορεί να αποφέρει μια ελληνοκουρδική στρατηγική συμμαχία;

Ο κουρδικός παράγοντας είναι αυτός που θα κρίνει τις ισορροπίες στην περιοχή τον 21ο αιώνα.

Σαράντα εκατομμύρια Κούρδοι είναι πολλοί για να συνεχίζουν να τους αρνούνται, να τους «κρύβουν», να τους βασανίζουν, να παραβιάζουν τα δικαιώματά τους τα τέσσερα κράτη που τους φιλοξενούν, ήτοι το Ιράν, η Τουρκία, η Συρία και το Ιράκ.

Ήδη στο Ιράκ οι Κούρδοι έχουν εξασφαλίσει συνταγματικά κατοχυρωμένα δικαιώματα αυτονομίας, όμως έχουν πολύ δρόμο ακόμα για να ξεφύγουν από τη μέγγενη της Βαγδάτης, της Άγκυρας και της Τεχεράνης.

Στη Συρία οι Κούρδοι έχουν δημιουργήσει μια ντε φάκτο αυτόνομη διοίκηση και μένει να δούμε αν αυτή κατοχυρωθεί με το νέο Σύνταγμα της Συρίας. Το φυσιολογικό είναι αυτή η διαδικασία απόκτησης αυτονομίας να ακολουθήσει και για τους Κούρδους της Τουρκίας και του Ιράν. Μετά μένει να δούμε αυτά τα αυτόνομα κράτη να συνεργάζονται μαζί τους, για τη δημιουργία του Μεγάλου Κουρδιστάν. Αυτή είναι η φυσιολογική ροή των πραγμάτων, η πορεία και η ταχύτητα της οποίας θα εξαρτηθεί από τους σχεδιασμούς των μεγάλων δυνάμεων και από τη γεωπολιτική συγκυρία.

Πάντως, εάν αυτή η προοπτική ισχύει, οι Κούρδοι, πέραν του ότι θα κατέχουν μια εξαιρετικής γεωπολιτικής και γεωστρατηγικής αξίας περιοχή, θα έχουν επί πλέον υπό τον έλεγχό τους τεράστια αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου αλλά και τα μεγαλύτερα αποθέματα νερού στην περιοχή της Μέσης Ανατολής.

Αυτό, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι ο κουρδικός λαός θεωρεί εμάς τους Έλληνες ίσως τον πιο «συγγενικό» λαό, μας δείχνουν το δρόμο.

Αρκεί να μπορούν και να θέλουν να τον δουν οι πολιτικοί μας και εκείνοι που καθορίζουν την εξωτερική πολιτική και γενικώς την πορεία της χώρας και του Ελληνισμού.