Πολιτικό αδιέξοδο για τα μεγαλομανή του σχέδια διέκρινε ο Ταγίπ Ερντογάν κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στις ΗΠΑ. Έχοντας επενδύσει στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις, ιδίως μετά την πρώτη του συνάντηση με τον πρόεδρο Μπάιντεν στην οποία συζήτησαν τον ρόλο της Τουρκίας στο Αφγανιστάν, ο Ερντογάν «προσγειώθηκε απότομα» στην Νέα Υόρκη.

Το «ψυχρό ντους» που του είχαν ετοιμάσει οι αμερικανοί αξιωματούχοι, ξεκίνησε από τα εγκαίνια του «Τουρκικού Σπιτιού», στα οποία ο Ερντογάν είχε καλέσει την αμερικανική πολιτική ελίτ για να πραγματοποιήσει επαφές και συναντήσεις. Τελικά στην εκδήλωση δεν παρέστη κανείς από τον Λευκό Οίκο, στέλνοντας σαφή μηνύματα δυσαρέσκειας στην τουρκική πλευρά.

Η κατάσταση έγινε χειρότερη στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, για την οποία ο Ερντογάν είχε κινητοποιήσει όλα τα οικονομικά, διπλωματικά μέσα και φιλοτουρκικά λόμπι, με σκοπό να συναντήσει τον Τζο Μπάιντεν. Ωστόσο και αυτές οι προσπάθειες δεν απέδωσαν καθώς ο αμερικανός πρόεδρος τον απέφυγε επιδεικτικά. Η απογοήτευση του Ερντογάν αυξήθηκε περαιτέρω όταν μοίρασε στους ηγέτες των χωρών το νεοεκδοθέν βιβλίο του με τίτλο «Ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός». Η πλειοψηφία των πολιτικών ηγετών που συμμετείχαν στην Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ αρνήθηκαν να πάρουν μαζί τους το βιβλίο, με τραγικό αποτέλεσμα οι σωματοφύλακες του Ερντογάν να μαζεύουν τα βιβλία άρον άρον από τα έδρανα για να μην το δει και στεναχωρηθεί ο «πρόεδρος».

Τι συνέβη όμως και υπήρξε μία τέτοια αναστροφή της αμερικανικής θέσης προς την Τουρκία; Πώς είναι δυνατόν πριν έναν μήνα ο υπουργός Εξωτερικών Μπλίνκεν να εξαίρει τους Τούρκους, αποκαλώντας τους πολύτιμους εταίρους στο Αφγανιστάν και τώρα οι αξιωματούχοι των ΗΠΑ να είναι οργισμένοι και να μην θέλουν να τον συναντήσουν;

Ο λόγος έχει να κάνει ακριβώς με το Αφγανιστάν και με τις υποσχέσεις που είχε δώσει ο Ερντογάν σχετικά με τις επαφές που διατηρούσε με τους Ταλιμπάν, και την θέση που θα αναλάμβανε η Άγκυρα εντός της χώρας, προωθώντας τα αμερικανικά συμφέροντα.

Επρόκειτο βέβαια για μία απάτη, καθώς όλες οι τουρκικές υποσχέσεις κατέρρευσαν. Ο Ερντογάν όχι μόνο δεν κατάφερε να ελέγξει ή να περιορίσει τους Ταλιμπάν, αλλά εκδιώχθηκε κακήν κακώς από τη χώρα, ενώ απορρίφθηκαν και οι προτάσεις του για φύλαξη του αεροδρομίου της Καμπούλ.

Αυτή η εξαπάτηση προκάλεσε την οργή του Μπάιντεν, ο οποίος συνειδητοποίησε ότι ο Ερντογάν παραμένει αφερέγγυος.

Η αντίδραση του Ερντογάν ήταν η αναμενόμενη. Ενώ πριν μεταβεί στα Ηνωμένα Έθνη μιλούσε υπέρ των ΗΠΑ και της διμερής τους συνεργασίας, αναχωρώντας επέκρινε την αμερικανική στάση και έσπευσε στο Σότσι, όπου πραγματοποίησε συνάντηση με τον Ρώσο πρόεδρο Πούτιν, στις 29 Σεπτεμβρίου.

Προσπαθώντας να κρατηθεί από παντού, ο Ερντογάν επιχείρησε να ενισχύσει τις σχέσεις του με τη Μόσχα, για να λάβει και από εκεί όμως μια αρνητική απάντηση.

Από τη μία, ο Ερντογάν επιχείρησε να κερδίσει την εύνοια του Ρώσου προέδρου, κάνοντας λόγο για αγορά νέας παρτίδας πυραύλων S-400 και για τουρκικές επενδύσεις σε ρωσικούς πυρηνικούς αντιδραστήρες. Από την άλλη, ο Πούτιν, λίγες μέρες πριν τη συνάντησή τους, επέλεξε να βομβαρδίσει τους μισθοφόρους της Τουρκίας, στα τουρκοκρατούμενα Ιντλίμπ και Αφρίν, επιφέροντάς τους βαριές απώλειες. Το ρωσικό μήνυμα ήταν σαφές καθώς απέρριπτε την προσέγγιση του Ερντογάν, ενώ αν αναλογιστεί κανείς πως οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις στρατοπέδευαν δίπλα από τα χτυπήματα των Ρώσων, το μήνυμα του Πούτιν προς τον Ερντογάν μπορεί να εκληφθεί και ως απειλή: ο επόμενος είσαι εσύ.

Τώρα ο Ερντογάν επιχειρεί να κερδίσει χρόνο από τον Πούτιν μέχρι  τη συνάντηση των G20, μήπως και καταφέρει εκεί να συνομιλήσει με τον Μπάιντεν. Ο Ρώσος πρόεδρος φαίνεται όμως να καραδοκεί για μια στιγμή τουρκικής αδυναμίας. Παράλληλα διακρίνεται μια συνεννόηση ΗΠΑ - Ρωσίας σχετικά με την Μ. Ανατολή, καθώς οι Αμερικανοί στρέφουν την βαρύτητα τους στρατηγικά προς την Ασία.

Αυτό ακριβώς το κενό φιλοδοξεί να αξιοποιήσει ο Ερντογάν, όντας διατεθειμένος να κάνει το παν για να λάβει την νομιμοποίηση και την υποστήριξη από τις ΗΠΑ. Το όραμά του είναι διπλό: Αφενός να καταστεί «βιτρίνα» των αμερικανικών συμφερόντων στον ισλαμικό κόσμο (ως ηγέτης των ισλαμικών χωρών), και να εξασφαλίσει έτσι την παρουσία του σε Ιράκ και Συρία  αλλά στην πολιτική εξουσία της Τουρκίας. Αφετέρου, να αποτρέψει τις ΗΠΑ από το να βοηθήσουν τους Κούρδους, κυρίως στην περιοχή της Συρίας.

Το νεο-οθωμανικό όραμα ωστόσο απειλείται όσο ποτέ, με τις επικείμενες προεδρικές εκλογές του 2023 και τα χαμηλά ποσοστά του ΑΚΡ στις δημοσκοπήσεις. Στη δυσμενή γι’ αυτόν διεθνή κατάσταση, ο Ερντογάν δεν έχει μονάχα να αντιμετωπίσει τον Ρώσο και Αμερικανό πρόεδρο οι οποίοι φαίνεται να έχουν διαγνώσει την αναξιοπιστία του, αλλά και τη συμφωνία Γαλλίας - Ελλάδας η οποία δημιουργεί προβλήματα στους σχεδιασμούς του, καθώς και τον διαρκή κουρδικό αγώνα, ο οποίος αποτελεί διαχρονικό αγκάθι στις ιμπεριαλιστικές του βλέψεις.