Καθώς συνεχίζονται οι θανατηφόρες διαδηλώσεις στο Καζακστάν, η συμμαχία ασφαλείας της οποίας ηγείται η Ρωσία, ο Οργανισμός της Συνθήκης Συλλογικής Ασφάλειας (CSTO), συμφώνησε να στείλει ειρηνευτικές δυνάμεις στην πρώην Σοβιετική χώρα μετά από αίτημα του Προέδρου του Καζακστάν Κασίμ Τζομάρτ Τοκάγιεφ. Ο Πρωθυπουργός της Αρμενίας και πρόεδρος του Συμβουλίου του CSTO, Πασινιάν, ανακοίνωσε την αποστολή σε μια ανάρτηση στο Facebook την Τετάρτη. Η ειρηνευτική δύναμη θα περιλαμβάνει στρατεύματα της Ρωσίας, Λευκορωσίας, Αρμενίας, Τατζικιστάν και Κιργιστάν.

Ο Πασινιάν είπε ότι η ανάγκη για διατήρηση της ειρήνης προέκυψε λόγω «απειλών για την εθνική ασφάλεια και την κυριαρχία του Καζακστάν», οι οποίες, όπως ισχυρίστηκε, ήταν αποτέλεσμα «εξωτερικής επέμβασης».

Ο πρόεδρος του Συμβουλίου του CSTO δεν διευκρίνισε πόσα στρατεύματα θα μεταβούν στο Καζακστάν, αλλά είπε ότι η παρουσία τους θα είναι «προσωρινή», έως ότου επιτευχθεί η σταθερότητα.

Την Πέμπτη η Ρωσία έστειλε αλεξιπτωτιστές στο Καζακστάν σε μια προσπάθεια να καταπνίξει τις διαδηλώσεις, ανέφερε το Reuters. Ο Ντμίτρι Ρογκόζιν, επικεφαλής της ρωσικής διαστημικής υπηρεσίας Roscosmos, ανακοίνωσε ότι η ασφάλεια έχει επίσης αυξηθεί γύρω από το κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ, το οποίο η Ρωσία χρησιμοποιεί για εκτοξεύσεις στο διάστημα.

Ο Πρόεδρος Τοκάγιεφ αποκάλεσε τους διαδηλωτές «τρομοκράτες εκπαιδευμένους στο εξωτερικό» και είπε ότι οι διαδηλώσεις «υπονομεύουν την ακεραιότητα του κράτους».

Δημόσια οργή για την κατάργηση των ανώτατων τιμών για το φυσικό αέριο

Οι διαδηλώσεις ξεκίνησαν στο Ζαναοζέν την Κυριακή, λόγω της οργής του κόσμου για την πρόσφατη άρση των ανώτατων τιμών για το φυσικό αέριο και γρήγορα εξαπλώθηκαν σε ολόκληρη τη χώρα, ως ένδειξη αντίθεσης προς την αυταρχική κυβέρνηση του Καζακστάν.

«Αυτές οι διαμαρτυρίες έχουν να κάνουν με τη διαφθορά», ανέφερε στη Guardian, ο Zauresh Shekenova, ένας διαδηλωτής που βρίσκεται στους δρόμους από την Κυριακή.

«Οι άνθρωποι έχουν βαρεθεί τη διαφθορά και τον νεποτισμό, αλλά οι αρχές δεν ακούνε τον κόσμο», δήλωσε ο ακτιβιστής Darkhan Sharipov στον Guardian.

Η κυβέρνηση παραιτείται, ο Τοκάγιεφ διορίζει νέο πρωθυπουργό

Η κυβέρνηση παραιτήθηκε την Τετάρτη, λίγες ώρες μετά την κήρυξη κατάστασης έκτακτης ανάγκης διάρκειας δύο εβδομάδων.

Ο Τοκάγιεφ όρισε τον Αλίχαν Σμαΐλοφ ως αναπληρωτή πρωθυπουργό και είπε ότι θα αποφασιστεί προσωρινή ρύθμιση τιμών για 180 ημέρες, όπως ανέφερε η Deutsche Welle.

Ο Τοκάγιεφ ανήλθε στην εξουσία το 2019 με την υποστήριξη του Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγιεφ, ο οποίος είχε αναλάβει τα καθήκοντά του ως πρόεδρος του Καζακστάν το 1990 και συνέχισε να ηγείται μετά την ανεξαρτησία της χώρας από τη Σοβιετική Ένωση το 1991. Ο Ναζαρμπάγιεφ παραιτήθηκε το 2019 προκαλώντας τις εκλογές στις οποίες εξελέγη ο Τοκάγιεφ.

Δεκάδες νεκροί, πυρπόληση προεδρικής κατοικίας

Στην μεγαλύτερη πόλη της χώρας, στο Αλμάτι, οι αστυνομικές δυνάμεις δήλωσαν ότι σκότωσαν δεκάδες ταραχοποιούς, ενώ 13 μέλη των δυνάμεων ασφαλείας σκοτώθηκαν επίσης, σύμφωνα με την κρατική τηλεόραση. Σύμφωνα με πληροφορίες, δύο άτομα αποκεφαλίστηκαν.

Την Τετάρτη, διαδηλωτές κατέλαβαν το αεροδρόμιο του Αλμάτι. Το στρατιωτικό προσωπικό ανακοίνωσε έκτοτε ότι ανέλαβε και πάλι τον έλεγχο.

Τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού και στρατεύματα εισήλθαν επίσης στην κεντρική πλατεία της πρωτεύουσας, το πρωί της Πέμπτης.

Οι διαδηλωτές πυρπόλησαν την προεδρική κατοικία και το γραφείο του δημάρχου την Τετάρτη, σύμφωνα με το Reuters. Οι λεπτομερείς πληροφορίες για τις διαδηλώσεις είναι περιορισμένες καθώς η κυβέρνηση διέκοψε το μεγαλύτερο μέρος της πρόσβασης στο Διαδίκτυο στη χώρα, το απόγευμα της Τρίτης.

Η Εθνική Τράπεζα του Καζακστάν διέκοψε κάθε δραστηριότητα στο χρηματιστήριο και όλες τις τραπεζικές εργασίες, μετέδωσε το ρωσικό πρακτορείο TASS την Τετάρτη.

Οι ΗΠΑ αρνούνται την ανάμειξη

Εντωμεταξύ, η Ουάσιγκτον έχει αρνηθεί τους ισχυρισμούς ότι οι ΗΠΑ υποκίνησαν τις διαδηλώσεις.

«Υπάρχουν μερικοί παρανοϊκοί ρωσικοί ισχυρισμοί ότι οι ΗΠΑ βρίσκονται πίσω από αυτό, οπότε επιτρέψτε μου να χρησιμοποιήσω αυτήν την ευκαιρία για να το χαρακτηρίσω ως απολύτως ψευδές και ξεκάθαρα ως μέρος του τυπικού ρωσικού εγχειριδίου παραπληροφόρησης που έχουμε δει πολύ κατά τα τελευταία χρόνια», δήλωσε η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου, Τζεν Ψάκι, στους δημοσιογράφους την Τετάρτη κατά τη διάρκεια ενημέρωσης.

«Παρακολουθούμε αναφορές για διαδηλώσεις στο Καζακστάν. Υποστηρίζουμε τις εκκλήσεις για ηρεμία, οι διαδηλωτές να εκφραστούν ειρηνικά και οι αρχές να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση», είπε η Ψάκη.

Ενίσχυση των πολιτικών και στρατιωτικών σχέσεων με την Τουρκία

Το Καζακστάν βρίσκεται σε μία αυξανόμενη προσέγγιση με την Τουρκία για να αντιμετωπίσει τη ρωσική και κινεζική επιρροή, έγραψε ο δημοσιογράφος Emmanuel Grynszpan για τη Le Monde την Πέμπτη.

Το 2021, οι δύο χώρες συνήψαν συμφωνία στρατιωτικής συνεργασίας, με το Καζακστάν να αγοράζει drones και τεθωρακισμένα οχήματα από την Τουρκία.

Αμέσως μετά, το Καζακστάν ανανέωσε μια πενταετή συμφωνία στρατιωτικής συνεργασίας με τις ΗΠΑ. Η χώρα είναι επίσης μέλος του Οργανισμού Τουρκικών Κρατών (OTS), μιας παντουρκικής πρωτοβουλίας που ξεκίνησε η Τουρκία.

«Στόχος μας είναι να μετατρέψουμε τον τουρκικό κόσμο σε μια από τις πιο σημαντικές οικονομικές, πολιτιστικές και ανθρωπιστικές περιοχές του 21ου αιώνα», είχε πει ο Τοκάγιεφ σε μια σύνοδο κορυφής του OTS τον Μάρτιο.

Κίνδυνοι για τις τουρκικές εταιρείες

Οι τουρκικές εταιρείες έχουν εκτεταμένες επενδύσεις στο Καζακστάν και ενδέχεται να επηρεαστούν από την αναταραχή.

Η TAV Airports Holding με έδρα την Κωνσταντινούπολη είναι ο διαχειριστής του αεροδρομίου του Αλμάτι, από το οποίο κέρδισε 12,5 εκατομμύρια ευρώ μεταξύ των μηνών Μαΐου και Σεπτεμβρίου 2021, σύμφωνα με το Bloomberg.

Μια άλλη εταιρεία με έδρα την Κωνσταντινούπολη, η Coca-Cola İçecek, η οποία ανήκει σε τουρκικές εταιρείες και στον κολοσσό ποτών "The Coca-Cola Company", λειτουργεί ως εμφιαλωτής για πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας και του Καζακστάν, και βγάζει το 15% των συνολικών εσόδων της από το Καζακστάν.

Το Καζακστάν είναι επίσης ένα σημαντικό κέντρο παραγωγής για τον γίγαντα των σνακ της Τουρκίας, Ülker.

Τουρκικές κατασκευαστικές εταιρείες επενδύουν επίσης στο Καζακστάν. Η Alarko Holding έχει μερίδιο 33% στο έργο του νέου μεγάλου αυτοκινητοδρόμου του Αλμάτι, ενώ η "Enka" κατασκευαστική έχει το 11,4% του φόρτου εργασίας της, ύψους 411 εκατομμυρίων δολαρίων, στο Καζακστάν. Τα υπόλοιπα συμβόλαια της "Tekfen" κατασκευαστικής σε διάφορα έργα στη χώρα ανέρχονται σε περίπου 369 εκατομμύρια δολάρια.