Το Συνταγματικό Δικαστήριο της Τουρκίας περιόρισε τις εξουσίες του Προέδρου Ερντογάν να διορίζει πρυτάνεις πανεπιστημίων και διοικητές κεντρικών τραπεζών, επιμένοντας ότι αυτές οι ενέργειες απαιτούν νομοθετική έγκριση. Η απόφαση αυτή, μετά από προσφυγή του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, αναδεικνύει σοβαρά διαδικαστικά προβλήματα με την τρέχουσα χρήση των διορισμών με διάταγμα. Ωστόσο, οι κυβερνητικές δηλώσεις έχουν εγείρει ανησυχίες για πιθανή μη συμμόρφωση.

Στις 4 Ιουνίου, το Συνταγματικό Δικαστήριο της Τουρκίας εξέδωσε μια σημαντική απόφαση που περιορίζει τις εξουσίες του προέδρου να διορίζει πρυτάνεις πανεπιστημίων και να αντικαθιστά τους διοικητές των κεντρικών τραπεζών, δηλώνοντας ότι τέτοιες εξουσίες απαιτούν ειδική νομοθεσία.

Η απόφαση του δικαστηρίου ήρθε ως απάντηση σε αμφισβήτηση του 2018 από το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) της αξιωματικής αντιπολίτευσης, το οποίο αμφισβήτησε κυβερνητικό διάταγμα που εκδόθηκε κατά τη διάρκεια της κατάστασης έκτακτης ανάγκης μετά την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος του 2016.

Το δικαστήριο έκρινε ότι η εξουσία του προέδρου να παύει τον διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας πριν από τη λήξη της θητείας τους ήταν αντισυνταγματική. Το δικαστήριο έκρινε επίσης ότι ο πρόεδρος δεν έχει την εξουσία να διορίζει πρυτάνεις πανεπιστημίων. Η απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου αναφέρει ότι τέτοιες εξουσίες που απορρέουν από διατάγματα είναι διαδικαστικά αντισυνταγματικές και θα πρέπει να νομοθετηθούν δεόντως.

Το δικαστήριο έχει ορίσει προθεσμία ενός έτους για τις απαραίτητες νομοθετικές προσαρμογές.

Το δικαστήριο ακύρωσε τις διατάξεις του διατάγματος που εκδόθηκε κατά τη διάρκεια της κατάστασης έκτακτης ανάγκης μετά το πραξικόπημα που είχε παραχωρήσει στον Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αυτές τις εξουσίες διορισμού. Από τότε που τέθηκαν σε ισχύ αυτές οι εξουσίες τον Οκτώβριο του 2016, ο Ερντογάν έχει διορίσει πολλούς πρυτάνεις πανεπιστημίων, οδηγώντας σε εκτεταμένες διαμαρτυρίες, κυρίως στο Πανεπιστήμιο Boğaziçi το 2021.

Η χρήση του διατάγματος από τον Ερντογάν για την αντικατάσταση των διοικητών των κεντρικών τραπεζών πέντε φορές από το 2016 υπήρξε βασικός μηχανισμός για την επιρροή του στην οικονομία .

Η απόφαση του δικαστηρίου αναμένεται να έχει σημαντικό αντίκτυπο τόσο στην πολιτική όσο και στην οικονομική σφαίρα στην Τουρκία.

Ο Özgür Özel, αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης CHP, είπε ότι η απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου ακυρώνει πολλά από τα βήματα που έλαβαν ο Ερντογάν και η κυβέρνηση του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) βάσει αυτών των διαταγμάτων. «Έδειξε πόσο παράνομα κυβερνήθηκε η χώρα», είπε.

Οι δηλώσεις από την πλευρά της κυβέρνησης έχουν εγείρει ανησυχίες για πιθανή μη συμμόρφωση με τις αποφάσεις του Συνταγματικού Δικαστηρίου.

Στις 4 Ιουνίου, ως απάντηση στα σχόλια του Özel και άλλων, το Κέντρο Κατά της Παραπληροφόρησης της Προεδρικής Διεύθυνσης Επικοινωνιών εξέδωσε δήλωση αρνούμενη ότι το δικαστήριο είχε ανακαλέσει τις εξουσίες του Ερντογάν να διορίσει τον διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας και τους πρυτάνεις των πανεπιστημίων. Η δήλωση ισχυρίστηκε ότι η απόφαση βασίστηκε στην ανάγκη για νομική ρύθμιση παρά στην ακύρωση των ίδιων των εξουσιών.

Την επόμενη μέρα, ο προεδρικός σύμβουλος Μεχμέτ Ουτσούμ σχολίασε την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου, τονίζοντας ότι οι εξουσίες διορισμού του προέδρου δεν είχαν ακυρωθεί, αλλά ότι απαιτείται νομική ρύθμιση αντί για διατάγματα. Ο Ουτσούμ, ο οποίος στο παρελθόν έχει κάνει δηλώσεις καλώντας το δικαστικό σώμα να αποφασίσει υπέρ του κλεισίματος του φιλοκουρδικού Κόμματος Δημοκρατίας των Λαών (HDP), είναι γνωστός για τις αμφιλεγόμενες παρεμβάσεις του σε δικαστικά ζητήματα.

Οι αποφάσεις του Συνταγματικού Δικαστηρίου σηματοδοτούν μια σημαντική στιγμή στο πολιτικό τοπίο της Τουρκίας, αναδεικνύοντας τις συνεχιζόμενες εντάσεις σχετικά με τη μελλοντική επιβολή νομικών αποφάσεων στη χώρα.