Πώς η δύναμη του PKK ανάγκασε την Τουρκία σε αλλαγή στρατηγικής απέναντι στους Κούρδους

Πώς η δύναμη του PKK ανάγκασε την Τουρκία σε αλλαγή στρατηγικής απέναντι στους Κούρδους

Πώς η δύναμη του PKK ανάγκασε την Τουρκία σε αλλαγή στρατηγικής απέναντι στους Κούρδους

Πώς η δύναμη του PKK ανάγκασε την Τουρκία σε αλλαγή στρατηγικής απέναντι στους Κούρδους

Η Τουρκία στοχοποίησε πρόσφατα ένα στρατόπεδο προσφύγων στο Μαχμούρ, κοντά στην Ερμπίλ, την πρωτεύουσα του Ιρακινού Κουρδιστάν. Ο Ερντογάν χαρακτήρισε το στρατόπεδο ως μια απειλή, τόσο σοβαρή όσο το Κανδήλι, όπου βρίσκεται το αρχηγείο του ΡΚΚ.

Μετά από τέσσερις δεκαετίες μάχης, σχεδόν 40.000 θύματα και δισεκατομμύρια δολάρια, η Τουρκία απέτυχε να νικήσει το Κουρδικό Εργατικό Κόμμα (PKK). Η Τουρκία έχει εφαρμόσει μια νέα στρατηγική: διεξαγωγή στρατιωτικών επιχειρήσεων που δημιουργούν αφηγήματα κατά του PKK, τα οποία με τη σειρά τους οδηγούν σε στρατιωτική νίκη. Ένα επαναστατικό κίνημα ευδοκιμεί αν έχει δημοτικότητα στους πολίτες. Η δύναμη και η επιτυχία του εξαρτώνται από αυτό. Η νέα στρατηγική της Τουρκίας έχει σχεδιαστεί με γνώμονα τη μείωση της δημοτικότητας του PKK.

Το PKK διαθέτει πλέον παρουσία σε μεγάλο μέρος της Μέσης Ανατολής. Έχει σχέδια όχι μόνο για τη Μέση Ανατολή αλλά και την Ευρώπη και όχι μόνο. Σύμφωνα με τις γερμανικές μυστικές υπηρεσίες, το PKK έχει έσοδα στην Ευρώπη, 25 εκατομμύρια ευρώ ετησίως. Η οργάνωση και τα παρακλάδια της ελέγχουν το μεγαλύτερο μέρος της ενδοχώρας που βρίσκεται νότια των τουρκικών συνόρων. Είναι επίσης μια από τις κύριες πηγές διαμάχης για τις αμερικανικές-τουρκικές σχέσεις. Η εξωτερική πολιτική του Τούρκου Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να επικεντρώνεται στη Μέση Ανατολή αποτρέπεται από το νότο λόγω του ΡΚΚ. Η επίλυση αυτού του εμποδίου απαιτεί τη συγκατάθεση των ανθρώπων που κατοικούν στην περιοχή και τη συγκατάθεση των περιφερειακών και μεγάλων δυνάμεων.

Η Τουρκία έχει ορίσει το PKK ως τρομοκρατική οργάνωση. Ο στόχος της είναι να του αφαιρέσει τη δημοφιλή του βάση. Ένας ανώτερος κουρδικός ηγέτης ζήτησε πρόσφατα από τα κουρδικά κόμματα του Ιρακινού Κουρδιστάν να χαρακτηρίσουν το PKK ως τρομοκρατική οργάνωση. Ωστόσο, το PKK θεωρείται ο φύλακας και θεματοφύλακας του κουρδικού λαού, σε όλες σχεδόν τις κατοικημένες από Κούρδους περιοχές.

Καθώς η δύναμη της ομάδας έγκειται στη δημοτικότητά της, η επίθεση στον σκοπό της οργάνωσης αποτελεί μια φθηνή και πιο αποτελεσματική στρατηγική. Κυρίως, η βασική διαφορά μεταξύ μιας τρομοκρατικής και μιας αντάρτικης οργάνωσης είναι η λαϊκή υποστήριξη. Αν πείσει η Τουρκία τους Κούρδους ότι το PKK αποτελείται από τρομοκράτες, μπορεί να στερήσει από την οργάνωση τη λαϊκή βάση υποστήριξής της. Καθώς τα στρατιωτικά μέσα εξαντλούνται, η Άγκυρα ξεκίνησε μια τριφασική στρατηγική. Η πρώτη φάση της στρατηγικής χρησιμοποιεί στρατιωτικές επιχειρήσεις που ευνοούν τη δημιουργία ενός ελκυστικού αφηγήματος

Παλαιότερα, η Άγκυρα κρατούσε τις στρατιωτικές της επιχειρήσεις μυστικές, αλλά οι πρόσφατες δράσεις της έχουν προβληθεί ιδιαιτέρως από την κυβέρνηση. Πολλές εξ αυτών διατυμπανίζονται από τον Τούρκο πρόεδρο. Οι επιθέσεις δεν περιορίζονται πλέον σε ακατοίκητα βουνά, αλλά περιλαμβάνουν μια περιοχή που συγκεντρώνει την μεγαλύτερη δυνατή προσοχή των μέσων μαζικής ενημέρωσης και φέρνει τους μαχητές του ΡΚΚ πιο κοντά στους Πεσμεργκά της Περιφέρειας του Κουρδιστάν του Ιράκ (KRI). Μερικές φορές οι επιχειρήσεις διεξάγονται βαθιά μέσα στο ιρακινό έδαφος.

Η Τουρκία βομβάρδισε πρόσφατα έναν καταυλισμό προσφύγων στο Μαχμούρ, κοντά στην Ερμπίλ, την πρωτεύουσα του KRI. Ο Ερντογάν χαρακτήρισε το στρατόπεδο απειλή, τόσο σοβαρή όσο το Κανδήλι, όπου βρίσκεται το αρχηγείο του ΡΚΚ. Δεν είναι σαφές το πώς το στρατόπεδο θα μπορούσε να απειλήσει την Τουρκία από 180 χιλιόμετρα νότια των τουρκικών συνόρων. Η επίθεση στο Μαχμούρ σχεδιάστηκε πιθανώς για να λάβει αποστάσεις η Τουρκία από μια μεγάλη επίθεση που πραγματοποιήθηκε την ίδια ημέρα.

Σε αυτήν την επίθεση, πέντε Πεσμεργκά από το Ιρακινό Κουρδιστάν σκοτώθηκαν καθώς επέβαιναν σε στρατιωτικό όχημα κοντά στην Ερμπίλ. Το περιστατικό έφερε τις κουρδικές αρχές και το PKK στο χείλος ενός εμφυλίου πολέμου. Οι Πεσμεργκά έχουν τοποθετηθεί πρόσφατα κοντά στο Κανδήλι για να περιορίσουν τον πόλεμο Τουρκίας-ΡΚΚ στα βουνά. Παρόλο που ήταν μια χειρουργική επίθεση, προώθησε ένα ευρύ αφήγημα κατά του PKK.

Ο πρωθυπουργός του KRI Μασρούρ Μπαρζανί, έκρινε το PKK ως υπεύθυνο για τη δολοφονία των μελών των Πεσμεργκά. Την δήλωσή του ακολούθησε παρόμοια δήλωση του Ιρακινού προέδρου Μπαρχάμ Σαλίχ, επίσης Κούρδος, ο οποίος αμφισβήτησε τη νομιμότητα της παρουσίας της οργάνωσης στην περιοχή.

Ωστόσο, στρατιωτικοί εμπειρογνώμονες ισχυρίστηκαν ότι οι Πεσμεργκά δεν χτυπήθηκαν από εκτοξευτή πυραύλων αλλά από αεροπορική επίθεση, ενώ υπενθύμισαν ότι το PKK δεν διαθέτει αεροσκάφη. Τα ελαστικά του οχήματος ήταν άθικτα ενώ η οροφή του ανατινάχτηκε. Το PKK αρνήθηκε την ευθύνη της επίθεσης και ζήτησε έρευνα για το περιστατικό. Ωστόσο, η επίθεση αυτή προκάλεσε αρνητικό κλίμα κατά του PKK.

Το PKK δεν επιθυμεί να ανταγωνιστεί το KRI. Η περιοχή είναι υψίστης σημασίας για την οργάνωση. Οι αντάρτες και τα περιουσιακά στοιχεία του βρίσκονται στην περιοχή, η οποία χρησιμεύει ως χερσαία γέφυρα μεταξύ των κεντρικών γραφείων του PKK στο Κανδήλι και των δυνάμεών του στο Ιράκ, την Τουρκία, τη Συρία και το Ιράν. Το Ιράν είναι ο κύριος υποστηρικτής του ΡΚΚ και η συνήθης έξοδος του στον έξω κόσμο. Ωστόσο, οι περισσότεροι παρατηρητές δεν αναλύουν τις γεωπολιτικές πολυπλοκότητες της περιοχής και αντ' αυτού αντλούν τις καθημερινές τους πληροφορίες από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπου διεξάγεται η μάχη των αφηγημάτων, ανοίγοντας έτσι το δρόμο για ένα αφήγημα κατά του PKK.

Οι επιθέσεις προκάλεσαν συζήτηση κατά του PKK, δημιουργώντας την εντύπωση ότι οι αεροπορικές επιδρομές διεξάγονται λόγω της παρουσία της οργάνωσης στην περιοχή. Η αντίδραση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ήταν ανάμεικτη, αν και υπήρξαν ερωτήματα σχετικά με τους στόχους και τις δραστηριότητες του PKK.

Σε συνέντευξη που παραχώρησε κορυφαίος διοικητής των Πεσμεργκά και νυν αναπληρωτής πρόεδρος του KRI, υποβάθμισε τις προσπάθειες του PKK κατά του ISIS και χαρακτήρισε τις προσπάθειές του ως προπαγάνδα. Αφηγήματα όπως αυτά θα υποχρέωναν το PKK να περιορίσει τις δραστηριότητές του στο KRI για να ικανοποιήσει τον λαό και την κυβέρνησή του. Η υπόθεση έχει επιβάλει όρια στη δραστηριότητα PKK, όπως προβλέπει η τρίτη φάση της τουρκικής στρατηγικής.

Το KRI έχει προωθήσει τους Πεσμεργκά πιο κοντά στις βάσεις του PKK. Οι αντάρτες δεν είχαν άλλη επιλογή παρά να αποδεχτούν την προώθηση, γιατί η σύγκρουση με τους Κούρδους αδελφούς τους θα σήμαινε εμφύλιο πόλεμο και θα βοηθούσε στην προώθηση των αφηγημάτων της Τουρκίας. Για να αποφύγει τον εμφύλιο πόλεμο, το PKK αναγκάζεται να περιορίσει τις δραστηριότητές του. Επί του παρόντος, το KRI δεν ανέχεται ένα ενεργό PKK στα βόρεια σύνορά του, κλείνοντας έτσι την τρίτη φάση. Αυτό μεταφράστηκε σε στρατιωτική νίκη για την Τουρκία μέσω της νέας στρατηγικής της.

Επιπλέον, αρκεί η εντύπωση εμφυλίου πολέμου για να περιορίσει το PKK, και όχι ένας πραγματικός πόλεμος.

Επί του παρόντος, δυνάμεις πιστές στο PKK περιβάλλουν το KRI. Η Πατριωτική Ένωση του Κουρδιστάν (PUK), η οποία ελέγχει τους Πεσμεργκά του KRI, έχει δηλώσει την ουδετερότητά της, αφήνοντας το KDP μόνο του, το οποίο είναι επίσης απίθανο να πολεμήσει το ΡΚΚ. Εάν ξεσπάσει ένας πόλεμος, οι τουρκικές δυνάμεις θα προσκληθούν στο Κουρδιστάν του Ιράκ, κάτι που θα ενισχύσει τη δημοτικότητα του ΡΚΚ. Θα χαρακτηριστεί ως ο θεματοφύλακας του KRI, κάτι που αποτελεί ένα αφήγημα που η Τουρκία θα ήθελε να αποτρέψει.

Επιπλέον, το 1995, μια τουρκική δύναμη 35.000 στρατιωτών εισέβαλε στο Ιρακινό Κουρδιστάν. Ωστόσο, απέτυχε να εκδιώξει το PKK από την περιοχή παρά το γεγονός ότι η εθνικοαπελευθερωτική οργάνωση περιορίστηκε σε ορισμένα βουνά. Έπειτα, στη δεκαετία του 1990, η Τουρκία υποστήριξε το PUK και το KDP για να πολεμήσει το PKK, παρόλο που στη δεκαετία του 1980 το PUK και το KDP είχαν μέλη βετεράνους αντάρτες που δρούσαν στο Κανδήλι, ωστόσο, απέτυχαν και πάλι να εκδιώξουν το PKK από τα βουνά και την περιοχή. Τώρα οι δυνάμεις της Πεσμεργκά με το Ιρακινό Κουρδιστάν δεν έχουν εκπαιδευτεί και δεν διαθέτουν δεξιότητες ανταρτοπολέμου.

Κάθε Κούρδος καταγγέλλει και αντιτίθεται σε έναν ενδοκουρδικό εμφύλιο.

Ο εμφύλιος πόλεμος τη δεκαετία του 1990 δεν προώθησε κάποιο αφήγημα κατά του PKK επειδή η Άγκυρα πίστευε ότι θα μπορούσε να νικήσει την ομάδα στρατιωτικά. Την εποχή εκείνη οι Κούρδοι δεν διέθεταν μέσα επικοινωνίας, αλλά τώρα τα κουρδοκατοικημένα εδάφη είναι από τα πιο συνδεδεμένα στον κόσμο. Ο σκοπός της αντιπαράθεσης των Πεσμεργκά με τους επαναστάτες είναι να τους περιορίσει, όχι να τους πολεμήσει. Ως εκ τούτου, η στρατηγική χρησιμοποιεί στρατιωτικά μέσα για να δημιουργήσει αφηγήματα και όχι άμεσα στρατιωτικά κέρδη.

Επί του παρόντος, το PKK και οι χρηματοδοτούμενες ομάδες του βρίσκονται στον χάρτη της Μέσης Ανατολής. Ως ο δεύτερος ισχυρότερος στρατός του ΝΑΤΟ, η Τουρκία απέτυχε να συγκρατήσει την ομάδα. Αυτός είναι ο λόγος που αναγκάστηκε να καταφύγει σε έναν συστηματικό πόλεμο αφηγημάτων εναντίον του PKK. Ωστόσο, μένει να δούμε πώς θα εξελιχθεί η τριφασική στρατηγική της Τουρκίας στο μέλλον.

  • Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα The Jerusalem Post