Η στροφή της Ελλάδας προς τις ΗΠΑ -προς απογοήτευση της Ρωσίας– υπογραμμίζεται σε δημοσίευμα του Politico, με αφορμή τις στρατιωτικές βάσεις αλλά και την αγορά ενέργειας. Ωστόσο, η περίπτωση του EastMed και το γεγονός ότι οι ΗΠΑ απέσυραν τη στήριξη τους, θα έπρεπε να αποτελέσει ένα… μάθημα για την ελληνική πλευρά.

«Χρειάστηκαν αρκετές δεκαετίες, αλλά τελικά η Ελλάδα τελικά καλωσόρισε τις ΗΠΑ, εις βάρος της Ρωσίας. Πριν από σχεδόν 40 χρόνια, οι Έλληνες πολίτες διαδήλωναν κατά των αμερικανικών στρατιωτικών βάσεων. Τα πανό έγραφαν: “Έξω οι βάσεις του θανάτου”. Στη χώρα, οι έρευνες δείχνουν ότι οι περισσότεροι Έλληνες ένιωθαν πιο κοντά στη Ρωσία, ένα ομοθρήσκο Ορθόδοξο έθνος που είχε βοηθήσει τους Έλληνες να καταπολεμήσουν την Οθωμανική κυριαρχία το 1821, παρά με τις ΗΠΑ. Ακόμη και τη δεκαετία του 2000, οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις παρέμειναν ψυχρές. Η Αθήνα φλέρταρε με την ενίσχυση των δεσμών της με τη Μόσχα» αναφέρεται στο δημοσίευμα και υπογραμμίζεται ότι «όλα αυτά άλλαξαν».

Η σύσφιξη των ελληνοαμερικανικών σχέσεων

Σύμφωνα με το Politico, τα τελευταία χρόνια, αξιωματούχοι και των δύο πλευρών υποστηρίζουν ότι Ελλάδα και ΗΠΑ έχουν κοντά περισσότερο από ποτέ. «Και το μεγαλύτερο μέρος αυτής της συνεργασίας έχει επηρεάσει άμεσα της Ρωσία» επισημαίνεται.

Ενδεικτικά αναφέρεται ότι η Ελλάδα έχει παραχωρήσει στις ΗΠΑ απεριόριστη πρόσβαση σε τέσσερις βασικές στρατιωτικές βάσεις, απογοητεύοντας τη Ρωσία. Έχει αρχίσει να λαμβάνει υγροποιημένο φυσικό αέριο από τις ΗΠΑ σε λιμάνι κοντά στην Αθήνα, ως εναλλακτική λύση απέναντι στη Ρωσία.

Και την ίδια στιγμή, οι αμερικανικοί κολοσσοί έχουν καθιερώσει την Ελλάδα ως περιφερειακό κόμβο –η JP Morgan Chase, η Microsoft, η Pfizer, η Amazon, η Cisco, η Tesla και η Deloitte έχουν κάνει σημαντικές κινήσεις στη χώρα πρόσφατα.

«Αυτό το έρεισμα των ΗΠΑ έχει γίνει ολοένα και πιο σημαντικό καθώς η Μόσχα απειλεί την Ουκρανία με συσσωρεύσεις στρατευμάτων στα σύνορα, ωθώντας την Ουάσιγκτον και τους συμμάχους της να καταρτίσουν σχέδια στρατιωτικής απάντησης. Αυτά τα σχέδια αναπόφευκτα διέρχονται από την Ελλάδα» αναφέρει το Politico.

Οι στρατιωτικές βάσεις

«Δεν είναι λες και οι ΗΠΑ δεν είχαν στρατιωτική παρουσία στην Ελλάδα πριν τα τελευταία χρόνια» σχολιάζει το Politico.

Ειδικότερα, το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ μοιράζεται τη χρήση μιας ναυτικής βάσης στη Σούδα της Κρήτης από τη δεκαετία του 1950. Και από το 1990, μια αμοιβαία αμυντική συμφωνία επέτρεψε στις αμερικανικές δυνάμεις να εκπαιδεύονται και να επιχειρούν σε ελληνικό έδαφος.

Ωστόσο, το 2019, οι δύο πλευρές αναβάθμισαν αυτή την αμοιβαία αμυντική συμφωνία για να παραχωρήσουν στις ΗΠΑ πρόσβαση σε τρία επιπλέον στρατιωτικά σημεία. Και το 2021, η συμφωνία παρατάθηκε επ’ αόριστον, αναδιαρθρώνοντας πλήρως την παρουσία της Αμερικής στην περιοχή.

Οι νέες περιοχές είναι όλες κρίσιμοι στρατιωτικοί κόμβοι. Υπάρχει η Αλεξανδρούπολη, που διαθέτει αεροδρόμιο, λιμάνι και στρατόπεδο. Εν συνεχεία υπάρχει η αεροπορική βάση της Λάρισας, που χρησιμεύει ως σταθερό σταθμό για την Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ στην Ευρώπη. Και τέλος, υπάρχει η Στρατιωτική Βάση Στεφανοβίκειο, όπου οι στρατιωτικές δυνάμεις των ΗΠΑ και της Ελλάδας διεξάγουν τακτικά κοινές ασκήσεις.

Τη δυσαρέσκεια της Ρωσίας για παρουσία των ΗΠΑ στην Ελλάδα έχει εκφράσει και ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνο, Dmitry Peskov, ο οποίος -μιλώντας στον Ant1 τον Δεκέμβριο- δήλωσε: «Το πρόβλημα είναι πολύ απλό, όλο και περισσότερα στρατεύματα του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ συγκεντρώνονται στην περιοχή σας. Εκατοντάδες, χιλιάδες μονάδες στρατιωτικού εξοπλισμού μεταφέρονται μέσω της Αλεξανδρούπολης και ούτω καθεξής. Αυτό μας ανησυχεί. Πρέπει να μας καταλάβετε».

Αντιπαράθεση με τη Ρωσία

Πράγματι, η αυξημένη στρατιωτική πρόσβαση των ΗΠΑ στην Ελλάδα έδωσε στην Ουάσιγκτον την ευκαιρία να ελέγχει τις ναυτικές δραστηριότητες της Ρωσίας στην περιοχή, καθώς και τη δυνατότητα ταχείας στάθμευσης και μεταφοράς αμερικανικών δυνάμεων στη Βουλγαρία και τη Ρουμανία – δύο βασικές τοποθεσίες για τα στρατεύματα του ΝΑΤΟ.

«Αυτά τα γεγονότα έχουν κάνει την αυξημένη παρουσία των ΗΠΑ στην Ελλάδα έμμεσο μέρος της αντιπαράθεσης μεταξύ της Ρωσίας και των δυτικών συμμάχων σχετικά με την Ουκρανία» επισημαίνει το Politico. Η Μόσχα έχει αρνηθεί να απομακρύνει πάνω από 100.000 στρατιώτες από τα ουκρανικά σύνορα εκτός εάν το ΝΑΤΟ και οι ΗΠΑ ικανοποιήσουν ορισμένες από τις απαιτήσεις της. Μεταξύ των αιτημάτων: Οι δυτικοί σύμμαχοι πρέπει να αποσύρουν τις δυνάμεις τους από τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία.

Αυτό το αίτημα -και πολλά άλλα- θεωρούνται μη υλοποιήσιμα, γεγονός που έχει αυξήσει τις πιθανότητες για σύγκρουση στην περιοχή. Σε μια τέτοια περίπτωση, οι στρατιωτικές εγκαταστάσεις της Ελλάδας θα διαδραμάτιζαν κρίσιμο ρόλο.

Το μέλλον του εμπορίου

Οι ΗΠΑ ισχυρίζονται ότι οι στρατιωτικές κινήσεις είναι μόνο μέρος του συνολικού οράματος για περιοχές όπως η Αλεξανδρούπολη και το βόρειο τμήμα της Ελλάδας.
Αλλά η Ρωσία παραμένει μέρος της εξίσωσης. Στο παρελθόν, Ρώσοι επιχειρηματίες επιθυμούσαν τις ίδιες συμφωνίες, που τώρα διεκδικούν οι ΗΠΑ. Στη πόλη της Θεσσαλονίκης, για παράδειγμα, το δεύτερο μεγαλύτερο λιμάνι της Ελλάδας πέρασε το 2018 σε μια κοινοπραξία όπου συμμετέχει και ο Ελληνορώσος επιχειρηματίας, Ιβάν Σαββίδης.

Οι τοπικές Αρχές χαιρέτισαν τη συμφωνία, υποστηρίζοντας ότι προμηνύει μια περίοδο μεγαλύτερης οικονομικής ζωτικότητας για την περιοχή.
«Η Αλεξανδρούπολη -λόγω της προνομιακής γεωγραφικής της θέσης, που βρίσκεται στην άκρη της Ευρώπης- μπορεί να γίνει κόμβος μεταφορών, εμπορίου και ενέργειας», δήλωσε ο Χρήστος Μέτιος, περιφερειάρχης της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. «Δεν είναι μόνο η βάση, είναι οι αγωγοί ενέργειας, το λιμάνι, ο σιδηρόδρομος. Γίνεται σοβαρή προσπάθεια αναβάθμισης των υποδομών» συμπλήρωσε.

Στον αντίποδα, κάποιοι αναλυτές ανησυχούν ότι οι ΗΠΑ δεν θα μπορούν να ανταποκριθούν στις προσδοκίες. Άλλωστε, μόλις τον περασμένο μήνα, οι ΗΠΑ απέσυραν τη στήριξη τους για τον αγωγό φυσικού αερίου EastMed, ένα έργο 6 δισ. ευρώ που θα μπορούσε να έχει αποφέρει έσοδα στην Ελλάδα, αφού ενεπλάκη σε μια διαμάχη για το αν ο αγωγός θα διέρχεται μέσω της Τουρκίας.

«Το μάθημα είναι: Αν και είναι λογικό για την Ελλάδα και τις ΗΠΑ να είναι φίλοι τώρα, η φιλία μπορεί πάντα να ξεθωριάζει» καταλήγει το δημοσίευμα του Politico.