Η χώρα που έχει χτυπήσει την Τουρκία σε θέματα στρατιωτικών εξοπλισμών είναι οι ΗΠΑ επειδή δυσανασχετούν με τους S-400. Η Ευρώπη δεν έχει επιδείξει τέτοια σημασία. Γιατί η Γερμανία πουλάει υποβρύχια, η Ισπανία αεροπλανοφόρο και η Ιταλία ελικόπτερα στην Τουρκία. Η αντίδραση της ΕΕ δεν είναι όπως θα περιμέναμε. Η Αμερική έχει πάρει αυστηρότερα μέτρα κατά της Τουρκίας. Αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι είναι κοντά στις ελληνικές σχέσεις, αλλά είναι κοντύτερα απ’ ότι σε σχέση με την Τουρκία. Θεωρούν την Τουρκία ως αναξιόπιστο εταίρο οπότε έχει στραφεί περισσότερο προς την Ελλάδα.

Η συνάντηση Ερντογάν-Μπάιντεν δεν πήγε καλά. Δεν βρέθηκε σημείο συνεννόησης. Η Τουρκία, ισχυρίζεται ο Ερντογάν, ότι έχει ξοδέψει 4,5 δις δολάρια για το πρόγραμμα των F-35. Την πέταξαν εκτός οι Αμερικανοί λόγω S-400 και ζητά αντί αποζημιώσεως ζητά 40 καινούρια F-16 και θα αναβαθμίσεις τα 80 παλαιά. Αυτή είναι η πρόταση της Τουρκίας προς την Αμερική, η οποία φαίνεται, ότι στην προκειμένη περίπτωση δεν τη δέχτηκε. Κάπου τα πράγματα έμειναν στο κενό.

Είναι σαφές, ότι το μυαλό των Αμερικανών είναι στην επόμενη μέρα στην Τουρκία. Οι πληροφορίες για την υγεία του Ερντογάν είναι γνωστές. Οπότε προσδοκούν να συνεννοηθούν με τον Ερντογάν. Τον έχουν στην πίεση και αφήνουν τις αγορές να κάνουν τη δουλειά τους. Η λίρα πέφτει, ο κόσμος πεινά.

Μπορεί να οδηγήσει σε νευρική κίνηση εκ μέρους του Ερντογάν; Θεωρώ, ότι στην Κύπρο αν ξεκινήσουν έρευνες από την ExxonMobil θα υπάρξει αντίδραση από την Τουρκία. Αυτό είναι άσχετο με την οικονομική κατάσταση στην Τουρκία. Είναι πολιτικοί οι λόγοι που το επιβάλλουν. Η Τουρκία δεν θέλει να αφήσει την στρατηγική επιλογή της εισβολής του 1974 να ανατραπεί.

Το ρεπορτάζ

Μήνυμα στον Ταγίπ Ερντογάν για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τους S-400 έστειλε ο Τζο Μπάιντεν στο περιθώριο της συνόδου της G20, την Κυριακή 31 Οκτωβρίου 2021, χωρίς στο τέλος οι δύο ηγέτες να προβούν σε δηλώσεις. Στο τραπέζι τέθηκε και η κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο χωρίς να έχουν διαρρεύσει περισσότερες πληροφορίες έως στιγμής.

Σύμφωνα με το Λευκό Οίκο, ο αμερικανός πρόεδρος επιβεβαίωσε μεν την αμυντική συνεργασία των δύο χωρών και τη σημασία της Τουρκίας ως συμμάχου του ΝΑΤΟ, αλλά σημείωσε τις ανησυχίες των ΗΠΑ για την κατοχή του ρωσικού αντιαεροπορικού συστήματος S-400 από την Τουρκία.

Στον απόηχο και των απειλών Ερντογάν για την απέλαση 10 πρέσβεων (μεταξύ αυτών και του αμερικανού) ξεκαθάρισε επίσης τη σημασία που έχουν για τις ΗΠΑ «οι ισχυροί δημοκρατικοί θεσμοί και ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου για την ειρήνη και την ευημερία».

Ο Τζο Μπάιντεν τόνισε την επιθυμία του να διατηρήσει εποικοδομητικές σχέσεις, να διευρύνει τους τομείς συνεργασίας και να διαχειριστεί αποτελεσματικά τις διαφωνίες των δύο χωρών.

Επίσης, χαιρέτισε τις σχεδόν δύο δεκαετίες συνεισφοράς της Τουρκίας στην αποστολή του ΝΑΤΟ στο Αφγανιστάν.

Οι δύο ηγέτες συζήτησαν την πολιτική διαδικασία στη Συρία, την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας σε Αφγανούς που έχουν ανάγκη, τις εκλογές στη Λιβύη και τις διπλωματικές προσπάθειες στον Νότιο Καύκασο.

Τι συμφωνήθηκε

Οι δύο ηγέτες συμφώνησαν να αυξηθούν οι εμπορικές συναλλαγές μεταξύ τους, ενώ συζήτησαν και για το πεδίο της συμμαχίας του ΝΑΤΟ. Σύμφωνα με την τουρκική προεδρία, εκφράστηκε ικανοποίηση για τα αμοιβαία βήματα που πραγματοποιήθηκαν για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Νωρίτερα, σύμφωνα πάντα με τα τουρκικά ΜΜΕ, ο Μπάιντεν δήλωσε ότι «σχεδιάζουμε να έχουμε μια καλή συζήτηση» πριν από το τετ-α-τετ με τον Τούρκο πρόεδρο.