Η διένεξη μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας σχετικά με την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας στην αμφισβητούμενη περιοχή Ντονμπάς, έχει αυξηθεί από τότε που οι ρωσικές δυνάμεις προσάρτησαν την Κριμαία, στις αρχές του 2014.

Από το 2014, τουλάχιστον 13.000 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους στη συνεχιζόμενη σύγκρουση. Η Μόσχα και το Κίεβο έχουν από καιρό κατηγορήσει η μία πρωτεύουσα την άλλην ότι δεν εφάρμοσαν την ειρηνευτική συμφωνία για το Ντονμπάς. Καθώς συνεχίζονταν συγκρούσεις χαμηλού επιπέδου στην ανατολική Ουκρανία μεταξύ ουκρανικών στρατευμάτων και ρωσικών δυνάμεων, στις 26 Μαρτίου, τέσσερις Ουκρανοί στρατιώτες σκοτώθηκαν σε βομβαρδισμό σε χωριό στην περιοχή του Ντονέτσκ.

Το ΝΑΤΟ και οι ΗΠΑ - και αργότερα και η ΕΕ - εξέδωσαν δηλώσεις υποστήριξης προς την Ουκρανία. «Επαναβεβαιώνουμε την υποστήριξή μας στην κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας, εντός των διεθνώς αναγνωρισμένων συνόρων της», δήλωσαν οι εκπρόσωποι του Υπουργείου Εξωτερικών της Γαλλίας και του Γερμανικού Ομοσπονδιακού Γραφείου Εξωτερικών, σε κοινή δήλωσή τους σχετικά με την κατάσταση στην Ουκρανία.

Η υπουργός Τύπου του Λευκού Οίκου, Τζεν Ψάκη, δήλωσε ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν συζητά με αξιωματούχους στο Κίεβο τις προσδοκίες ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ. «Είμαστε ισχυροί υποστηρικτές τους, αλλά αυτή είναι μια απόφαση που πρέπει να λάβει το ΝΑΤΟ», είπε η Ψάκη.

Αναφέροντας ότι η ανάπτυξη στρατευμάτων στην Ουκρανία θα «κλιμακώσει τις εντάσεις» κοντά στα σύνορά της, η Μόσχα προειδοποίησε το ΝΑΤΟ. Συζητήθηκε επίσης ο ρόλος του τουρκικού κράτους στην ουκρανική κρίση.

Η Άγκυρα αγόρασε το ρωσικό πυραυλικό αμυντικό σύστημα S-400 παρά την αντίθεση των ΗΠΑ, οι οποίες προειδοποίησαν την Τουρκία ότι δεν μπορεί να διαθέτει και τους πυραύλους S-400 και τα μαχητικά αεροσκάφη F-35. Η Τουρκία δρα επίσης ως σύμμαχος της Ρωσία στη βορειοανατολική Συρία, ειδικά στο Ιντλίμπ. Κατά συνέπεια, η στάση της Τουρκίας για τις εντάσεις μεταξύ ΝΑΤΟ και Ρωσίας έναντι της Ουκρανίας υπήρξε θέμα συζήτησης, ιδίως επειδή η Τουρκία και οι ΗΠΑ είναι νατοϊκοί σύμμαχοι. Η Τουρκία παράλληλα ενισχύει τους στενούς δεσμούς της με τη Ρωσία.

Ένα άλλο θέμα που προκάλεσε συζήτηση αφορά την ανάληψη από την Τουρκία της ηγεσίας της Δύναμης Ταχείας Ανάπτυξης του ΝΑΤΟ. Με αυτήν την βασική αποστολή του ΝΑΤΟ, θα ανατεθούν τα ζητήματα παρέμβασης στην Ουκρανία, στα επίλεκτα τάγματα του 1ου στρατού της Τουρκίας, ο οποίος αποτελείται από περίπου 4.000 εκπαιδευμένους και εγκεκριμένους από τις ΗΠΑ αξιωματικούς, καθώς και από περίπου 6.000 επίλεκτο στρατιωτικό προσωπικό που επί του παρόντος δραστηριοποιείται κυρίως στην περιοχή της Κωνσταντινούπολης, μέχρι τα βουλγαρικά σύνορα.

Με άλλα λόγια, σε περίπτωση αναδυόμενης σύγκρουσης ΝΑΤΟ-Ρωσίας, η Τουρκία θα ηγηθεί των στρατιωτικών δυνάμεων που θα επέμβουν στην περιοχή εκ μέρους του ΝΑΤΟ και ο τουρκικός στρατός θα αποτελέσει σημαντικό μέρος αυτής της δύναμης.

Πρόκειται για μια νέα εξέλιξη που μπορεί να μετατρέψει τον Ερντογάν και τον Πούτιν σε ενεργούς αντιπάλους σε μια «καυτή» σύγκρουση. Παρόλο που η Ουκρανία δεν είναι επίσημο μέλος του ΝΑΤΟ, έχει γίνει αποδεκτή ως στρατηγικός σύμμαχος του ΝΑΤΟ.

Η Τουρκία έχει υπογράψει μια σειρά αμυντικών συμφωνιών με την Ουκρανία που επιδιώκουν τον εκσυγχρονισμό των στρατιωτικών συστημάτων της Ουκρανίας, κατά τα πρότυπα του ΝΑΤΟ. Καθώς ορισμένοι επικριτές έχουν εκφράσει την άποψη ότι η Τουρκία θεωρείται εργαλείο εναντίον της Ρωσίας (με τον ίδιο τρόπο που χρησιμοποιήθηκε κατά τον Ψυχρό Πόλεμο), ο ρόλος της στην κρίση της Ουκρανίας αποτελεί ζήτημα έντονων συζητήσεων.

Οι διεθνείς σχολιαστές που παρακολουθούν στενά τη σύγκρουση, δηλώνουν ότι η Άγκυρα αντιμετωπίζει μια ευαίσθητη κατάσταση στην περιοχή του Ντονμπάς. Πολλοί καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η Τουρκία ενδέχεται να χρειαστεί να αναθεωρήσει τις πολιτικές της με τις ΗΠΑ και με την ΕΕ - ειδικά όσον αφορά τη θέση της στη Βόρεια και Ανατολική Συρία - για να βγει από την αναδυόμενη Ουκρανική σύγκρουση με τη «λιγότερη δυνατή ζημιά».

Ενώ ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν έχει δηλώσει ανοιχτά ότι η Μόσχα δεν θα επιτρέψει ουκρανική στρατιωτική επέμβαση στο Ντονμπάς, η πιθανή ανάκτηση της περιοχής από την Ουκρανία θα μπορούσε τελικά να σημαίνει την άμεση συμμετοχή της Τουρκίας στη διένεξη.

Δεδομένου ότι η Τουρκία έχει στρατηγικές συνεργασίες με τη Μόσχα και το Κίεβο σε στρατιωτικές υποθέσεις και έχει επίσης αντιταχθεί δημοσίως στην προσάρτηση της Κριμαίας με βάση τους ιστορικούς δεσμούς της με την περιοχή (η οποία ήταν μέρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας μέχρι τον 18ο αιώνα), ο ρόλος της Τουρκίας στην περιοχή του Ντονμπάς, ενδέχεται να επηρεάσει ιδιαίτερα αρνητικά τις σχέσεις της με τη Μόσχα.