«Βρισκόμαστε μάρτυρες ενός ποινικού καθεστώτος που αψηφά τον ίδιο τον νόμο», δήλωσε η Eren Keskin, συμπρόεδρος της Ένωσης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Τουρκίας (İHD), καταγγέλλοντας την άνευ προηγουμένου απομόνωση του Κούρδου ηγέτη Αμπντουλάχ Οτσαλάν στις φυλακές του Ιμραλί, σε πρόσφατη συνέντευξή της στο Medya Haber TV.

H Κεσκίν, ένας από τους πρώτους δικηγόρους που υπερασπίστηκαν τον Οτσαλάν μετά τη σύλληψή του το 1999, περιέγραψε την παρατεταμένη απομόνωσή του στο νησί με τις φυλακές υψίστης ασφαλείας τύπου F ως «τρομακτικό επίπεδο απομόνωσης» που έχει ενταθεί τα τελευταία πέντε χρόνια. Παρά το νόμιμο δικαίωμα σε επισκέψεις από την οικογένεια και τον δικηγόρο του βάσει του εγχώριου τουρκικού και διεθνούς δικαίου, στον Οτσαλάν απαγορεύτηκε κάθε επαφή με τον έξω κόσμο μεταξύ Μαρτίου 2021 και Οκτωβρίου 2024.

«Αυτό δεν είναι κάτι καινούργιο», είπε h Κεσκίν. «Πάντα υπήρχε απομόνωση, ακόμη και από την αρχή. Η διαφορά τώρα είναι η πλήρης παρανομία της».

Ο Οτσαλάν, ο ιδρυτικός ηγέτης του μαχητικού Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK), κρατείται στο νησί Ιμραλί από τότε που συνελήφθη στη διεθνή κοινότητα. Η θανατική του ποινή μετατράπηκε αργότερα σε «επιβαρυμένη ισόβια κάθειρξη» —εξαιρουμένης της δυνατότητας αποφυλάκισης υπό όρους— όταν η Τουρκία κατάργησε τη θανατική ποινή στο πλαίσιο της υποψηφιότητάς της για ένταξη στην ΕΕ.

Το PKK θεωρείται τρομοκρατική οργάνωση από την Τουρκία, την ΕΕ και τις ΗΠΑ. Ωστόσο, κατά τη διάρκεια των 26 ετών απομονωμένης φυλάκισής του, ο Οτσαλάν παρέμεινε κεντρική προσωπικότητα στην κουρδική πολιτική και στις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις μεταξύ του τουρκικού κράτους και των κουρδικών πολιτικών παραγόντων.

Η Κεσκίν τόνισε ότι στο Ιμραλί έχει δημιουργηθεί «ένα μοναδικό και παράνομο ποινικό καθεστώς», το οποίο «παραβιάζει ακόμη και τον νόμο περί επιβολής της φυλάκισης της Τουρκικής Δημοκρατίας». Πρόσθεσε: «Δεν ξέρεις σε ποιον να απευθυνθείς — δεν υπάρχει καμία γνωστή αρχή πίσω από αυτή την πρακτική».

Η παρατεταμένη απομόνωση του Οτσαλάν, είπε, πρέπει τώρα να αμφισβητηθεί μέσω της πρόσφατα προτεινόμενης νομοθεσίας για το «Δικαίωμα στην Ελπίδα», η οποία εμπνέεται από απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) του 2014, η οποία χαρακτήρισε την ισόβια κάθειρξη χωρίς αναστολή παραβίαση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.

«Το δικαίωμα στην ελπίδα πρέπει να εφαρμόζεται όχι μόνο στον Οτσαλάν, αλλά σε όλους τους κρατούμενους που εκτίουν ποινές ισόβιας κάθειρξης», δήλωσε η Κεσκίν. «Αυτό δεν είναι προνόμιο – είναι υποχρέωση βάσει της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, την οποία έχει υπογράψει η Τουρκία».

Ενώ συζητούνται νομικές μεταρρυθμίσεις που μπορεί να επιτρέψουν μεγαλύτερη επικοινωνία ή ακόμη και ρυθμίσεις κατ’ οίκον περιορισμού για τον Οτσαλάν, η Κεσκίν είπε ότι η διαδικασία παραμένει καλυμμένη με μυστικότητα. «Είναι προφανές ότι το κράτος μιλάει με τον Οτσαλάν», ισχυρίστηκε. «Όπως και στην προηγούμενη ειρηνευτική διαδικασία, αλλά τώρα δεν κοινοποιείται στο κοινό».

Απηύθυνε έκκληση για πλήρη διαφάνεια και κοινοβουλευτική εποπτεία. «Εάν η κοινωνία θέλει να υποστηρίξει την ειρήνη, η διαδικασία πρέπει να είναι δημόσια», είπε.

Η Κεσκίν συνέδεσε επίσης την υπόθεση Οτσαλάν με ευρύτερες επικρίσεις για το νομικό σύστημα της Τουρκίας. «Η Τουρκία δεν ήταν ποτέ κράτος δικαίου», υποστήριξε, επικαλούμενη ιστορικούς νόμους που στοχεύουν τις περιοχές με κουρδική πλειοψηφία – όπως ο νόμος του Τούντζελι και τα διατάγματα κατάστασης έκτακτης ανάγκης – ως μέρος μιας νομικής δομής που βασίζεται στις διακρίσεις.

Αναφερόμενος στον Μαχμούτ Εσάτ Μποζκούρτ, έναν από τους πρώτους νομικούς αρχιτέκτονες της Δημοκρατίας, η Κεσκίν παρέθεσε τα λόγια του: «Σε αυτή τη χώρα, όποιος δεν είναι Τούρκος έχει το δικαίωμα μόνο να υπηρετεί τους Τούρκους».

«Από την ίδρυσή του, το νομικό σύστημα σχεδιάστηκε για μια σουνιτική μουσουλμανική τουρκική ταυτότητα», είπε η Κεσκίν.

Επέκρινε επίσης τη συνεχιζόμενη χρήση του αντιτρομοκρατικού νόμου από την Τουρκία, η οποία, όπως είπε, δεν εξυπηρετεί κανέναν πραγματικό σκοπό πέρα ​​από τη δίωξη της κουρδικής διαφωνίας. «Ο τουρκικός ποινικός κώδικας καλύπτει ήδη το οργανωμένο έγκλημα. Αυτός ο νόμος είναι πολιτικός και πρέπει να καταργηθεί», είπε.

Η δικηγόρος αμφισβήτησε επίσης την ειλικρίνεια των κομμάτων της αντιπολίτευσης της Τουρκίας. Ενώ επαίνεσε τις πρόσφατες συμβολικές επισκέψεις σε πολιτικούς κρατούμενους, επέκρινε την ηγέτη του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) Οζγκιούρ Οζέλ επειδή αγνοεί Κούρδους κρατούμενους όπως η Φάτμα Τοκμάκ, παρά τις επείγουσες ιατρικές τους καταστάσεις.

«Η αδικία δεν διαπράττεται μόνο από το κράτος — συντηρείται από τα διπλά μέτρα και σταθμά όσων ισχυρίζονται ότι αντιτίθενται σε αυτήν», είπε η Κεσκίν.

Τελικά, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «πρέπει να υπάρχει πολιτική βούληση για να γίνει ένα κράτος που διέπεται από το δίκαιο». Αλλά μέχρι τότε, οι υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, είπε, θα συνεχίσουν να απαιτούν συμμόρφωση με τις διεθνείς υποχρεώσεις και αξιοπρέπεια για όλους τους κρατούμενους, ανεξαρτήτως πολιτικής ταυτότητας.