Ο νέος τσάρος της οικονομίας της Τουρκίας δεν είναι χρυσό παιδί, βοήθησε τον Ερντογάν να αναστείλει το κράτος δικαίου. Η τουρκική κυβέρνηση δεν θα μπορέσει να διατηρήσει την οικονομική σταθερότητα όσο το κράτος δικαίου και η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης τίθενται σε σοβαρή αμφισβήτηση.

Τα στοιχεία που καταγράφει στο Nordic Monitor o Abdullah Bozkurt είναι καταλυτικά

Ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν όρισε τον πρώην υπουργό Οικονομικών, Μεχμέτ Σιμσεκ ως νέο άνθρωπό του για να σώσει την ταραγμένη τουρκική οικονομία και τα κρατικά οικονομικά, να κατευνάσει τις ανησυχίες των διεθνών επενδυτών και να καθησυχάσει τους παράγοντες της αγοράς.

Αυτό δεν είναι τίποτα άλλο από κίνηση βιτρίνας δεδομένου του ιστορικού του Σίμσεκ την τελευταία δεκαετία στη διατήρηση του διεφθαρμένου καθεστώτος του Ερντογάν.

Το 2015 ο πρωθυπουργός Αχμέτ Νταβούτογλου δοκίμασε επίσης την ίδια τακτική, στρατολογώντας τον Σίμσεκ στην ομάδα του, αλλά αυτό δεν βοήθησε πολύ στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στην τουρκική οικονομία. Όλοι ήξεραν ότι ήταν ο Ερντογάν που έδινε τις οδηγίες για να οδηγήσει τη δική του λαϊκιστική ατζέντα, με αχαλίνωτη διαφθορά, νεποτισμό, ευνοιοκρατία και φιλικό καπιταλισμό.

Ο Σίμσεκ είχε προ πολλού ξοδέψει το κεφάλαιο που είχε κερδίσει όταν εργαζόταν για την Ερευνητική Ομάδα Merrill Lynch Emerging EMEA και ως ανώτερος οικονομολόγος στην Πρεσβεία των ΗΠΑ στην Άγκυρα πριν ενταχθεί στην κυβέρνηση Ερντογάν, όταν η Τουρκία ευθυγραμμιζόταν εκ νέου με την Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω ενταξιακών διαπραγματεύσεων μέχρι 2011, με έμφαση στη δημοσιονομική πειθαρχία, την ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας και τη διαρθρωτική μεταρρύθμιση.

Ακριβώς όπως ο κάποτε, προσανατολισμένος στις μεταρρυθμίσεις Ερντογάν μετατράπηκε σε αυταρχικό ηγεμόνα, ο Σίμσεκ μεταμορφώθηκε επίσης σε έναν ρεαλιστή πολιτικό που συχνά έλεγχε προς ποια κατεύθυνση φυσούσε ο άνεμος και προσάρμοζε τη θέση του ανάλογα.

Στη δεύτερη δεκαετία της διακυβέρνησης του Ερντογάν, ο Σίμσεκ είτε υπερασπίστηκε είτε επέλεξε να παραμείνει συνένοχος στις ανορθόδοξες οικονομικές και χρηματοοικονομικές επιλογές του Ερντογάν. Έκλεισε τα μάτια όταν το αφεντικό του πήρε μίζες από κυβερνητικά συμβόλαια και βοήθησε ακόμη και τον γιο του Ερντογάν, Μπιλάλ, να λεηλατήσει πολύτιμες κρατικές περιουσίες. Ως υπουργός Οικονομικών χάρισε στις τουρκικές μυστικές υπηρεσίες έναν τεράστιο προϋπολογισμό με αύξηση περίπου 36% το 2016 σε σύγκριση με το 2015, ώστε η υπηρεσία να μπορεί να διεξάγει βρώμικες επιχειρήσεις για τους πολιτικούς στόχους του Ερντογάν και να υπονομεύει την αντιπολίτευση με συνωμοσίες και κόλπα. (ΑΥΞΗΣΕ ΤΑ ΚΟΝΔΥΛΙΑ ΣΤΗ MİT)

Τον Νοέμβριο του 2015 διορίστηκε αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και τέθηκε επικεφαλής της οικονομίας, συνολικά.

Όταν ο Ερντογάν αποφάσισε να χτίσει ένα πολυτελές παλάτι με πάνω από 1.000 δωμάτια για τον εαυτό του στην καρδιά των λίγων εναπομεινάντων πράσινων σημείων της πρωτεύουσας, το υπουργείο Οικονομικών του Σίμσεκ χρηματοδότησε την κατασκευή. (ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΕ ΤΟ ΠΑΛΑΤΙ ΤΟΥ ΕΡΝΤΟΓΑΝ)

Υποβάθμισε το κόστος, υποστηρίζοντας ότι ο λογαριασμός κατασκευής ήταν 1,4 δισεκατομμύρια τουρκικές λίρες (615 εκατομμύρια δολάρια τότε), ενώ η Τουρκική Ένωση Μηχανικών και Αρχιτεκτόνων Επιμελητηρίων (TMMOB) υπολόγισε το συνολικό κόστος σε πάνω από 5 δισεκατομμύρια λίρες.

Ο Σίμσεκ και όλοι οι «ναι» του δεν είχαν κανένα πρόβλημα να οδηγήσουν την ατζέντα του Ερντογάν, να ενορχηστρώνουν αυθαίρετους φορολογικούς ελέγχους και να επιβάλλουν πρόστιμα σε εταιρείες που δεν ευθυγραμμίζονται με τις πολιτικές απόψεις της κυβέρνησης.

Κυνηγώντας τους εχθρούς του Ερντογάν

Χρησιμοποίησε κυβερνητικά όργανα ως εργαλεία εκδίκησης και τιμωρίας στον εταιρικό τομέα για να τους αναγκάσει να παραβιάσουν τη γραμμή. Δεν εξέφρασε καμία ανησυχία όταν η κυβέρνηση Ερντογάν κρατούσε παράνομα στη φυλακή επιχειρηματίες που δεν υποστήριζαν την κυβέρνηση.

Ένα από αυτά τα άτομα ήταν ο Hazim Sesli, πρώην πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Uşak, ο οποίος συνελήφθη στις 21 Οκτωβρίου 2015 με κατασκευασμένες κατηγορίες που ασκήθηκαν από την κυβέρνηση.

Μόλις τρία χρόνια πριν από τη σύλληψη του Sesli, ο Şimşek χαιρετούσε τον επιχειρηματία για τη συνεισφορά του στην τουρκική οικονομία, προσλαμβάνοντας χιλιάδες άτομα και εξάγοντας σε 57 χώρες για να συνεισφέρει στα αποθέματα ξένου συναλλάγματος. Ο Σεσλί συνδεόταν με το κίνημα Γκιουλέν, μια ομάδα που επικρίνει την κυβέρνηση Ερντογάν, και έκτοτε βρίσκεται φυλακισμένος.

Είχε επίσης συνεργαστεί με τον γαμπρό του Ερντογάν Μπεράτ Αλμπαϊράκ, τον υπουργό Ενέργειας στο ίδιο υπουργικό συμβούλιο. Δεν υπέβαλε την παραίτησή του ενώ ο Αλμπαϊράκ διοικούσε ουσιαστικά την οικονομία και τα κρατικά οικονομικά, παρεμβαίνοντας στο χαρτοφυλάκιο του Σιμσεκ.

Όταν ο Şimşek ήταν αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης ήταν ο Süleyman Soylu, ένας αντιδυτικός και ακροδεξιός εθνικιστής που ονομάστηκε «Τούρκος Εσκομπάρ» λόγω των δεσμών του με το οργανωμένο έγκλημα και τους διακινητές ναρκωτικών.

Ο Σοϊλού έγινε υπουργός Εσωτερικών για να παρέχει προστασία στα καρτέλ ναρκωτικών από την καταστολή από τις υπηρεσίες επιβολής του νόμου στην Τουρκία, μια χώρα που έχει γίνει κόμβος κοκαΐνης την τελευταία δεκαετία σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη.

Καλύπτοντας σπατάλες και διαφθορά

Το ιστορικό του Σίμσεκ δείχνει ότι συχνά έσπευσε να υπερασπιστεί την κυβέρνηση Ερντογάν όταν δεχόταν πυρά για διάφορα θέματα.

Για παράδειγμα, τον Μάιο του 2015, όταν η κυβέρνηση Ερντογάν κατηγορήθηκε ότι σπατάλησε εκατοντάδες εκατομμύρια λίρες από τα χρήματα των φορολογουμένων για την αγορά πολυτελών αυτοκινήτων για υπηρεσιακά οχήματα, ξοδεύοντας 10 φορές περισσότερα από το προηγούμενο έτος, είπε ότι τα χρήματα που πληρώθηκαν για υπηρεσιακά αυτοκίνητα είναι «ούτε καν φιστίκια» στο πλαίσιο της τουρκικής οικονομίας. Η Τουρκία ήταν γεμάτη από υπηρεσιακά αυτοκίνητα, με τον αριθμό τους να αγγίζει τις 130.000 και να κόστισε στο κράτος τότε 8 δισεκατομμύρια TL.

Και πάλι, όταν αποκαλύφθηκε στο κοινοβούλιο τον Οκτώβριο του 2015 ότι το Υπουργείο Οικονομικών είχε πουλήσει ένα αγροτεμάχιο 780.000 τετραγωνικών μέτρων στο Ίδρυμα Νεολαίας και Εκπαίδευσης στην Τουρκία (TÜRGEV) που διευθύνεται από την οικογένεια Ερντογάν για 3 εκατομμύρια TL, παρά το γεγονός ότι η αγοραία αξία της γης ήταν 606 εκατομμύρια TL εκείνη την εποχή, ο Σίμσεκ, ο τότε υπουργός Οικονομικών, υπερασπίστηκε την πώληση.

Το TÜRGEV διοικείται ουσιαστικά από τον Bilal Erdogan, ο οποίος κατηγορήθηκε ότι έλαβε παράνομες δωρεές από ξένες και εγχώριες πηγές και βρέθηκε στο επίκεντρο της έρευνας διαφθοράς της 17ης Δεκεμβρίου 2013, η οποία περιελάμβανε σοβαρές κατηγορίες για δωροδοκία και παρατυπίες εντός του ιδρύματος.

Ο Ερντογάν «σκότωσε» την έρευνα κατά του ιδρύματος και έσωσε τον γιο του από ποινικές διώξεις απομακρύνοντας αστυνομικούς, εισαγγελείς και δικαστές που συμμετείχαν στη δίωξη της υπόθεσης. Η κύρια αποστολή του TÜRGEV είναι να στελεχώσει κυβερνητικές θέσεις με πολιτικούς ισλαμιστές, εμφυσώντας τους νέους με τζιχαντιστικές απόψεις.

Ο Σίμσεκ είχε μείνει στην κυβέρνηση τα χρόνια που ο Ερντογάν πίεζε τη διοίκηση της Κεντρικής Τράπεζας της Τουρκίας, κατηγορώντας τους ότι ακολουθούσαν όχι μόνο λανθασμένη νομισματική πολιτική, αλλά και πολιτική αντίθετη στα εθνικά συμφέροντα, και τους είπε να κάνουν ριζικές μειώσεις στα επιτόκια.

Ως υπουργός Οικονομικών, ο Σίμσεκ ήταν επίσης υπεύθυνος του Συμβουλίου Έρευνας Οικονομικών Εγκλημάτων (MASAK), μια μονάδα που περιλαμβανόταν στο χαρτοφυλάκιό του. Αν και η MASAK ανακάλυψε ένα μυστικό δίκτυο ξεπλύματος βρώμικου χρήματος που χρησιμοποιούνταν από πράκτορες όπως ο Τουρκο-Ιρανός υπήκοος Reza Zarrab για την παράνομη διακίνηση ιρανικών κρατικών κεφαλαίων, ο Şimşek δεν ενήργησε βάσει των πληροφοριών που παρείχε η MASAK.

Έκλεισε τα μάτια στις κατηγορίες μέχρι που οι εισαγγελείς κατηγόρησαν τον Zarrab για πολλαπλά εγκλήματα, συμπεριλαμβανομένης της δωροδοκίας υπουργών της κυβέρνησης με τους οποίους υπηρετούσε ο Şimşek.

Μετά τη δημοσιοποίηση της έρευνας για τη διαφθορά, ο Σίμσεκ ήταν ένας από εκείνους που υπερασπίστηκαν τον Ερντογάν παρά τα συντριπτικά στοιχεία για εγκλήματα που διέπραξε ο Ζαράμπ και ανώτερα κυβερνητικά στελέχη.

Είπε ότι τα βήματα της κυβέρνησης για να καταπνίξει τις καταγγελίες για διαφθορά θα πρέπει να θεωρηθούν ως «προσωρινή ατυχία ή λόξυγκας» και ότι μόλις τελειώσουν οι εκλογές του 2014, η κυβέρνηση θα «επιστρέφει στα βασικά» έναντι του κράτους δικαίου. Δεν συνέβη ποτέ και το κράτος δικαίου ουσιαστικά ανεστάλη στην Τουρκία τα επόμενα χρόνια.

Καταλύοντας τη Δημοκρατία

Ο Σίμσεκ έπαιξε ρόλο σε αυτή τη μαζική κατάργηση της προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων, του κράτους δικαίου και της δημοκρατίας. Για παράδειγμα, μετά τη δημοσιοποίηση των ερευνών διαφθοράς τον Δεκέμβριο του 2013, ο Σίμσεκ απέλυσε τον επικεφαλής της MASAK και άλλους ανώτερους ανακριτές που είχαν δεκαετίες εμπειρίας στην έρευνα εγκλημάτων ξεπλύματος χρήματος και χρηματοδότησης τρομοκρατίας, αντικαθιστώντας τους με φίλους και πιστούς του Ερντογάν.

Επιπλέον, ο Şimşek μετέτρεψε τη MASAK σε πολιτικό μαστίγιο για την τιμωρία των επικριτών του Ερντογάν και τη βοήθεια της κατάσχεσης περιουσιακών στοιχείων πλούσιων επιχειρηματιών παράνομα.

Για παράδειγμα, το 2015, με βάση μια παραποιημένη αναφορά που εξέδωσε η MASAK, η κυβέρνηση Ερντογάν κατέσχεσε τα περιουσιακά στοιχεία του κριτικού για την κυβέρνηση İpek Media Group, του τρίτου μεγαλύτερου Μέσου ενημέρωσης στην Τουρκία εκείνη την εποχή.

Ανήκε στην Koza İpek Holding, η οποία ήταν επίσης ιδιοκτήτης δύο εθνικών δικτύων, του Kanaltürk και του Bugün TV, των εθνικών εφημερίδων Bugün και Millet, ενός ραδιοφωνικού σταθμού και του αγγλόφωνου ειδησεογραφικού ιστότοπου BGNNews.com.

Ο Ερντογάν καταδίωξε την ομάδα επειδή το μέσο ενημέρωσης ερευνούσε τις σχέσεις της κυβέρνησης με τζιχαντιστικές ομάδες συμπεριλαμβανομένου του Ισλαμικού Κράτους στο Ιράκ και τη Συρία (ISIS).

Την 1η Σεπτεμβρίου 2015, η εφημερίδα Bugün δημοσίευσε μια μεγάλη είδηση και δημοσίευσε στιγμιότυπα από βίντεο που έδειχναν μεγάλη ποσότητα υλικών, συμπεριλαμβανομένων εκρηκτικών, σωλήνων κατασκευής, μεγάλων μεταλλικών πλακών και συστατικών λιπασμάτων, να μεταφέρονται στο ISIS από τα σύνορα Akçakale της Τουρκίας, πύλη στη νοτιοανατολική επαρχία Σανλιούρφα, ενώ Τούρκοι τελωνειακοί στέκονταν και παρακολουθούσαν. Την ημέρα που δημοσιεύτηκε η ιστορία, ο Ερντογάν διέταξε την αστυνομία να κάνει έφοδο στην εφημερίδα.

Ο Όμιλος Media İpek ανήκε σε οικογενειακό όμιλο ετερογενών δραστηριοτήτων και διευθύνεται από τον Akin İpek. Η κυβέρνηση κατέσχεσε δεκάδες εταιρείες στον όμιλο ετερογενών δραστηριοτήτων, κατηγόρησε ψευδώς την İpek σύμφωνα με τους νόμους περί τρομοκρατίας, αναγκάζοντας τον επιχειρηματία να εγκαταλείψει την Τουρκία και να εγκατασταθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο. Η Τουρκία ζήτησε την έκδοσή του, αλλά ο δικαστής του Ηνωμένου Βασιλείου αποφάνθηκε υπέρ του, επικαλούμενος έλλειψη αποδεικτικών στοιχείων εναντίον του επιχειρηματία.

Η καταστολή των ανεξάρτητων, επικριτικών και αντιπολιτευόμενων μέσων ενημέρωσης δεν περιορίστηκε στο İpek Media Group. Ο Σίμσεκ έπαιξε βασικό ρόλο σε μια εκστρατεία εκφοβισμού υπό την ηγεσία της κυβέρνησης κατά της ανεξάρτητης και φιλελεύθερης εφημερίδας Taraf μέσω φορολογικών ελέγχων.

Το 2014, μετά από περισσότερα από δύο χρόνια επιθεωρήσεων, η Taraf επιβλήθηκε πρόστιμο 5,5 εκατομμυρίων TL από τη Διοίκηση Φορολογικής Επιθεώρησης του Υπουργείου Οικονομικών για τις πωλήσεις σκραπ χαρτιού σε χαρτοβιομηχανίες. Η εφημερίδα, της οποίας ο αρχισυντάκτης ήταν ο εξέχων συγγραφέας και δημοσιογράφος Αχμέτ Αλτάν, έγραψε ότι και άλλες εφημερίδες ασχολούνταν επίσης με την πώληση σκραπ χαρτιού, αλλά ότι η Taraf ήταν η μόνη που επιβλήθηκε πρόστιμο για την πρακτική αυτή. Όταν ρωτήθηκε για το πρόστιμο, ο Σίμσεκ είπε ότι «αυτές οι προσπάθειες να δημιουργηθεί ένας σύνδεσμος μεταξύ του χρόνου της επιθεώρησης και των πολιτικών ζητημάτων στοχεύουν σε αναταραχή πριν από τις εκλογές».

Η προσωπική του απέχθεια για τους επικριτικούς δημοσιογράφους ξεπερνά πολύ τα σύνορα της Τουρκίας. Τον Μάιο του 2014 επικρίθηκε όταν ζήτησε από τον Kadir Uysaloğlu, εκπρόσωπο του Ηνωμένου Βασιλείου της τουρκικής εφημερίδας Zaman με τις μεγαλύτερες πωλήσεις, να εγκαταλείψει τα κεντρικά γραφεία των Financial Times στο Λονδίνο όταν επρόκειτο να εκφωνήσει μια ομιλία εκεί.

Ο Uysaloğlu προσκλήθηκε να καλύψει την εκδήλωση από τους Financial Times, αλλά πριν ξεκινήσει η συνεδρίαση, ο Şimşek επέμεινε στην απομάκρυνση του δημοσιογράφου από την αίθουσα.

Φίλος των μουλάδων του Ιράν

Ο Σίμσεκ είναι επίσης γνωστός για την αντίθεσή του στις κυρώσεις στο Ιράν λόγω του αμφιλεγόμενου πυρηνικού προγράμματος του καθεστώτος των μουλάδων. Χαιρέτισε την προκαταρκτική συμφωνία για τα πυρηνικά τον Ιούλιο του 2015 μεταξύ του Ιράν και των μεγάλων δυνάμεων, λέγοντας ότι θα τονώσει το εμπόριο και τις επενδύσεις μεταξύ των δύο χωρών.

Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι είναι κάπως μισογυνιστής όπως οι μουλάδες στο Ιράν. Στο παρελθόν, κατηγόρησε τις γυναίκες που αναζητούσαν δουλειά για την αυξανόμενη ανεργία στην Τουρκία.

Όπως το αφεντικό του, ο Σίμσεκ επίσης ευνοεί τον νεποτισμό σε αντίθεση με την αξία στην πρόσληψη ανθρώπων για κυβερνητικές θέσεις. Θα περίμενε κανείς μια διαφορετική προσέγγιση από αυτόν ως Κούρδο που μεγάλωσε το μικρότερο από τα εννέα παιδιά σε μια φτωχή οικογένεια στο Μπάτμαν και που κατάφερε να πάρει μια εκπαίδευση που τον βοήθησε να ανέβει στη σκάλα.

Μετακόμισε στο εξωτερικό, απέκτησε τόσο την αμερικανική όσο και τη βρετανική υπηκοότητα και παντρεύτηκε μια υπήκοο των ΗΠΑ, την οποίο αργότερα χώρισε. Αλλά προφανώς, πέρασε από μια μεταμόρφωση μετά από χρόνια στην κυβέρνηση που εργαζόταν για τον Ερντογάν και διεφθαρμένος από τη δύναμη, την επιρροή και τη θέση.

Έφερε τον ξάδερφό του Mehmet Veysi Şimşek, ο οποίος ήταν αγρότης στην επαρχία Batman, ως ανεπίσημο σύμβουλο του υφυπουργείου Οικονομικών και αργότερα τον μετέφερε σε ανώτερη θέση ως σύμβουλο του προέδρου του Οργανισμού Τούρκων και συγγενών του εξωτερικού, κυβερνητική οργάνωση της διασποράς.

Ο αδελφός του Σίμσεκ, Σελαχατίν Σιμσέκ, ενεπλάκη σε σκάνδαλο διαφθοράς που αφορούσε το λιμάνι της Σμύρνης, αλλά οι κατηγορίες αποσύρθηκαν αφού η κυβέρνηση παρενέβη για να εκτροχιάσει την έρευνα.

Με τέτοιο ιστορικό, ο Σίμσεκ δεν είναι σε θέση να επιδιορθώσει τη ζημιά που προκάλεσε στην τουρκική οικονομία η διεφθαρμένη κυβέρνηση Ερντογάν, η οποία μετέτρεψε την τουρκική δημοκρατία σε αυταρχικό καθεστώς με πλήρη περιφρόνηση του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών. Δεν μπορεί παρά να βοηθήσει στην παράταση της ζωής του καθεστώτος Ερντογάν με μέτρα λιτότητας για την ενίσχυση των οικονομικών της χώρας βραχυπρόθεσμα.

Η Τουρκία πρέπει να αποκαταστήσει το κράτος δικαίου πριν αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών και ο Ερντογάν δεν έχει κανένα απολύτως συμφέρον να το πράξει.