Του Μιχάλη Ψύλου
[email protected]

Την «Ημέρα Νεολαίας και Αθλητισμού», ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν υποδέχτηκε μερικούς Τούρκους φοιτητές στην τεράστια βιβλιοθήκη που βρίσκεται στο Προεδρικό Μέγαρο με τα 1000 δωμάτια, στην Αγκυρα. Με τις τηλεοπτικές κάμερες να καταγράφουν τη συνάντηση, ένας φοιτητής ρώτησε -κατ’ εντολή, πιθανότατα- τον Τούρκο πρόεδρο σχετικά με την απόφασή του να αρνηθεί την ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.

Ο Ερντογάν βρήκε φυσικά την ευκαιρία να ξιφουλκήσει κατά της Δύσης, έχοντας στόχο να δείξει στο εσωτερικό του ακροατήριο πόσο δυναμικός ηγέτης είναι. «Ο Τούρκος πρόεδρος είναι ένας ρεαλιστής…προβοκάτορας», γράφει χαρακτηριστικά η Tagesschau. Bλέπει το τρένο να έρχεται εκτός ελέγχου στο βάθος του τούνελ, και προσπαθεί απεγνωσμένα να το σταματήσει, βάζοντας φωτιά, μήπως και φοβηθεί ο μηχανοδηγός.

Οι επιβάτες του «τρένου» βλέπουν όμως με δυσαρέσκεια να εξανεμίζονται τα πενιχρά εισοδήματά τους από τον πληθωρισμό που  ξεπερνά–επισήμως- το 70%  και ανεπισήμως το 100%… Με την χώρα να βρίσκεται ουσιαστικά σε προεκλογική περίοδο για τις προγραμματισμένες για τον Ιούνιο του 2023 προεδρικές εκλογές, ο Ερντογάν βλέπει για πρώτη φορά το φάσμα της ήττας , τα τελευταία 20 χρόνια.

Η Μπεάτε Απελτ, διευθύντρια για την Τουρκία στο ίδρυμα «Friedrich Naumann», στην Κωνσταντινούπολη, λέει μάλιστα ότι «το κλίμα στη χώρα είναι τεταμένο και απαισιόδοξο, γιατί σπάνια οι πολίτες γνώρισαν τέτοια αύξηση τιμών». Εκτιμά μάλιστα ότι «δεν μπορεί πλέον να αποκλειστεί μια κατάρρευση της τουρκικής οικονομίας τους επόμενους μήνες».

Η γερμανική Tagesschau,  σε ανταπόκρισή της από την Κωνσταντινούπολη, γράφει: «δεν υπάρχει τέλος στην άνοδο των τιμών, και πλήττει σκληρά τον πληθυσμό και ιδίως τα μεσαία στρώματα. Τα βασικά είδη στο σούπερ μάρκετ είναι ξαφνικά τρεις φορές πιο ακριβά από ό,τι πριν από λίγους μήνες, ο καφές, το κρέας ή τα λαχανικά γίνονται  είδη πολυτελείας για πολλές οικογένειες. Οι τιμές στους καταλόγους των εστιατορίων αλλάζουν σχεδόν κάθε εβδομάδα. Οι άνθρωποι αποφεύγουν να αγοράζουν εμφιαλωμένο  νερό και πίνουν πλέον το πολύ χλωριωμένο νερό της Κωνσταντινούπολης», σημειώνει η γερμανική εφημερίδα.

Η ζυγαριά του Ερντογάν

Μέσα σε αυτό το δυσμενές κλίμα, όλοι καταλαβαίνουν ότι ο Ερντογάν απλά παζαρεύει με τη Δύση, έχοντας βάλει στη ζυγαριά εκείνα τα θέματα που θεωρεί –πώς αν τα πετύχει-θα αυξήσει και τις πιθανότητες επανεκλογής του.

Ο πολύ γνωστός Τούρκος δημοσιογράφος Μουράτ Γετκίν , συγκρίνει τον Ερντογάν με τον …Κλίντ Ιστγουντ . «Δυστυχώς η ταινία : «Για μια χούφτα δολάρια», μπορεί να  περιγράψει  τη θέση του Προέδρου Ταγίπ Ερντογάν τόσο στην εσωτερική όσο και στην εξωτερική πολιτική», γράφει ο Μουράτ Γετκίν στην ιστοσελίδα «Yetkinreport».

Στο ερώτημα , «πόσο μακριά μπορεί να τραβήξει το σχοινί» ο Ερντογάν στην αντιπαράθεση με το ΝΑΤΟ, ο Γετκίν υποστηρίζει ότι αυτό που ενδιαφέρει πιο πολύ τον Ερντογάν δεν είναι τόσο η απέλαση από τη Σουηδία των Κούρδων και Γκιουλενιστών «τρομοκρατών» και  πολιτικών του αντιπάλων, αλλά η εξασφάλιση οικονομικής βοήθειας. «Ναι, η κίνηση της Τουρκίας δυστυχώς γελοιοποιείται λόγω της ανάγκης για δολάρια από τη Μόσχα», γράφει ο Μουράτ Γεκτίν.

Αλλά και οι Ρώσοι φαίνεται να έχουν καταλάβει ότι ο Ερντογάν πατάει σε δύο βάρκες! Ο γνωστός Ρώσος σχολιαστής  Βλαντιμίρ Σολόβιοφ, τόνισε γελώντας, στο κρατικό κανάλι Rossiya-1:«Έρχονται νέες δηλώσεις από τον Ερντογάν. Αντιτίθεται στην ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Νομίζω ότι η τουριστική περίοδος πλησιάζει», τόνισε ο Σολόβιοφ, συνδέοντας την στάση του Τούρκου προέδρου με την προσέλκυση Ρώσων τουριστών.

Ο Νικολάι Τοπόρνιν, καθηγητής στο Τμήμα Διεθνών Σχέσεων του Κρατικού Πανεπιστημίου της Μόσχας, πρόσθεσε μάλιστα: «Ο Ερντογάν δεν ασκεί βέτο, απλά λύνει τα πολιτικά του προβλήματα στη χώρα. Θα βρει μια συμβιβαστική επιλογή, το πρόβλημα θα επιλυθεί με χρήματα. Ο Ερντογάν λατρεύει να του υπόσχονται χρήματα ή να κάνει κάποιου είδους επιχειρηματικές και οικονομικές επιλογές», σημείωσε ο Ρώσος καθηγητής.

Οσο που πάνε τα δολάρια που θα πάρει-αν τα πάρει -ο Ερντογάν; Πρώτον,-λέει ο Γετκίν-ο Πρόεδρος θα συνεχίσει να πουλάει συνεχώς ξένο νόμισμα , προσπαθώντας να συγκρατήσει απεγνωσμένα την υποτίμηση της λίρας. Δεύτερον, τα δολάρια πηγαίνουν στην … μεγαλοπρέπεια και τη σπατάλη: Σε νέα κυβερνητικά κτίρια, αεροσκάφη, στρατιές συμβούλων, ατελείωτα συμπόσια…»

Φόβος για το πυρηνικό εργοστάσιο στο Ακούγιου

Ο πόλεμος στην Ουκρανία απειλεί να υπονομεύσει όμως και  ένα από τα πιο αγαπημένα έργα του Τούρκου Προέδρου-τον πυρηνικό σταθμό ηλεκτροπαραγωγής στο Ακούγιου, που υποτίθεται ότι θα τεθεί σε λειτουργία το 2023, παρά τις μεγάλες αντιδράσεις ,καθώς βρίσκεται πολύ κοντά σε σεισμικό ρήγμα.

Το έργο κατασκευάζεται με ρωσική βοήθεια στις ακτές της Μεσογείου και πρόκειται να τροφοδοτήσει την Τουρκία με το 10% των ενεργειακών αναγκών της με τους τέσσερις αντιδραστήρες 1.200 μεγαβάτ. Η Rosatom κατασκευάζει και θα λειτουργήσει τον πυρηνικό σταθμό και σε αντάλλαγμα, η Άγκυρα θα πληρώνει τη ρωσική εταιρεία για 25 χρόνια. Η Rosatom έχει εξασφαλίσει επίσης φορολογικές απαλλαγές καθώς και το δικαίωμα αποκλειστικής χρήσης ενός κοντινού λιμανιού.  Πολλές ρωσικές τράπεζες, όπως η Sberbank και Sovcombank, χρηματοδοτούν  επίσης το εργοστάσιο. Ωστόσο, οι Ρώσοι πιστωτές, που επλήγησαν από τις δυτικές κυρώσεις μετά την εισβολή στην Ουκρανία, έχουν αποκοπεί από το διεθνές τραπεζικό σύστημα και δεν μπορούν να συνεχίσουν να χρηματοδοτούν αυτό το έργο, ύψους 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Με βάση τα οικονομικά της προβλήματα, η Τουρκία δεν θα είναι καθόλου εύκολο να βρει νέους χρηματοδότες» λέει η τουρκάλα οικονομολόγος Ντενίζ Ουνάλ. «Αλλά ακόμη κι αν βρεθούν νέοι επενδυτές, προσθέτει η οικονομολόγος, το τουρκικό προσωπικό έχει ήδη εκπαιδευτεί από τη Rosatom για αυτό το tailor-made project. Φαίνεται λοιπόν αδύνατο να λειτουργήσει το Ακούγιου, χωρίς τους Ρώσους.

Ναυτεμπορική